رمضان از نگاه موزه ملی ایران،
شب های قدر در گنجینه ی موزه ملی ایران
به گزارش جاویدانی از پنجره چوبی مزین به دعای شهدا تا پارچه ی زربفت منقوش شده با سوره ی نصر و محراب منحصربفرد دوره تیموری كه نام حضرت علی (ع) روی آن نقش بسته است، همزمان با شب های قدر از گنجینه ی موزه ملی ایران ارائه شد.
به گزارش جاویدانی به نقل از ایسنا، پنجره چوبی با طرح محرابی و کتیبه هایی به خط کوفی علاوه بر کتیبه ی سوره اخلاص، منقوش به دعای زیارت شهدا درشب های قدر متعلق به قرن ششم قمری است.
این اثر تاریخی که به شماره ۳۲۸۳ در موزه ملی ایران نگهداری می شود، دو لنگه کوچک دارد که در میان یک چهارچوب با تزئینات قرینه قرار گرفته اند. در قسمت بالای هرکدام، نقشی شبیه به طرح محرابی کنده شده و در وسط و اطراف آن کتیبه ای از سوره ی «اخلاص» به خط کوفی است که نیمی از آن در سمت راست و ادامه آن در سمت چپ به صورت برجسته کنده کاری شده است.
در سطح میانی هر لنگه کتیبه ای هم به خط کوفی در چهارده سطر داخل کادر محرابی شکل، با حاشیه ای از نگاره های گیاهی و اسلیمی، قرار گرفته که دعای زیارت شهدا در شب های قدر روی آن نقش بسته است.
مُهر با شعارِ "نصر من الله و فتح قریب"
مُهرهای دوران اسلامی با مضامینِ آیاتی از قرآن کریم، اشعار، احادیث، القاب یا نام افراد با خطوط کوفی، نسخ، ثلث، نستعلیق و آرایه های گیاهی، اسلامی و هندسی حک و تزئین شده اند.
این مُهرها در دوره صفوی مزین به آیات قرآنی و اسامی معصوم و ائمه اطهار (ع) و بیش تر به خطوط ثلث یا نستعلیق حک شده اند. یکی از نمونه های به جا مانده از این دوره مُهر هشت ضلعی مسطح از جنس صدف است که با کتیبه به خط نستعلیق «نصرمن الله و فتح قریب» در شمسه تزئین شده با نگاره های گیاهی و اسلامی نوشته شده است.
محراب منحصربفرد تیموری ها مزین به نام حضرت علی (ع)
محرابِ مزین شده به نام حضرت علی (ع)، از جنس سنگ مرمر، به کتیبه هایی به خط ثلث و کوفی، نگاره های اسلیمی، گیاهی و هندسی به صورت برجسته، کنده کاری شده است.
در دو لچک بالای طاق محراب کلمه «علی» در کادر شش گوش به صورت کنده کاری و برجسته به خط کوفی در دو طرف تکرار شده است. در حاشیه دورتا دور محراب آیه ی ۱۱۰ سوره ی الاسراء به خط ثلث نوشته شده است.
این اثر از محراب های منحصر به فرد سنگی دوره ی تیموری (سده نهم هجری) است که با تزیینات زیبا در تمام سطح محراب ساخته شده است.
این محراب مرمری، به شماره ۳۳۱۱ در موزه ملی ایران نگهداری می شود.
پارچه زربفت با نقشِ سوره نصر
قطعه پارچه زربفت و گلابتون دوزی، با پودها نقش اندازی شده به رنگ نارنجی، سرمه ای و گلابتون، زمینه زر با نقش ترنج های متقاطعی از ابریشم نارنجی است. در میان هر ترنج یک سطر از سوره ی نصر به صورت عمودی و افقی با ابریشم سرمه ای و به خط نستعلیق بافته شده است.
قطعه پارچه زربفت مطین به سوره نصر به خط نستعلیق، باقی مانده از سده یازدهم هجری که پیش از این در بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی نگهداری می شده، حالا به شماره ۲۰۲۲۸ در موزه ملی ایران نگهداری می شود.
نسخه ی کوفی کامل از قرآن کریم در یک جلد
این نسخه از معدود نسخه های خطی قرآن کریم به خط کوفی است که به صورت کامل در یک جلد و در ۶۴۹ صفحه است که درهر صفحه ۱۶ سطر نوشته شده است. این نسخه خطی بدون رقم و تاریخ تحریر است اما در ابتدای آن وقف نامه ای از سوی شاه عباس صفوی نوشته شده است.
سر سوره ها به قلم زر و تحریر مشکی نوشته شده و علایم آخر آیات و تزیینات حاشیه ای مُذَهب و اعراب گذاری به صورت نقطه های مُذهب و شنگرف انجام شده است. جلد مقوا، ابره از بیرون تیماج مشکی با ترنج و کلاله و لچک و از بیرون، تیماج قهوه ای سرطبلدار است.
معرفی اسطرلاب مسطح برنجی
اسطرلاب کامل برنجی مسطح مدور، با ۷ صفحه مدور مدرج که بر سطح آنها، جدول ها، جهت های جغرافیایی، اصطلاحات نجومی نوشته شده و تزئینات اسلیمی و گیاهی روی سطوح آن دیده می شود.
در رأس(کُرسی) آن تزییناتی به طرح اسلیمی مشبک کاری و ترنجی وجود دارد که در جلو ساده و در پشت ترنج، نام سازنده و تاریخ ساخت «خلیل بن حسین محمد علی و تاریخ ۱۱۰۶» حک شده است. همینطور کتیبه هایی شامل؛ بخشی از سوره بقره (آیه ۲۵۵)، صلوات بر ائمه معصوم (ع)، دعای نادعلی و یک بیت شعر فارسی از سعدی (غرض نقشیست کز ما باز ماند که هستی را نمی بینم بقایی ) در قسمت های مختلف روی اسطرلاب نوشته شده است.
این اسطرلاب باقی مانده از هزار و ۱۰۶ قمری، به شماره ۴۱۸۷ در موزه ملی ایران نگهداری می شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب