پاسخ آیت الله فاضل لنكرانی به یك شبهه
آیا كفر و ایمان در اعطای حقوق شهروندی موثر است؟
جاویدانی: قم آیت الله فاضل لنكرانی در پاسخ به شبهه امكان سرایت ایمان و كفر در اعطای حقوق شهروندی مباحثیرا بیان كرد.
آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی در درس خارج اصول خود، اضافه کرد: یکی از اندیشمندان محترم در یکی از سخنرانی های خود درباره ایمان و کفر و عدم سرایت آن به حقوق شهروندی مطالبی بیان کرده که در ذهن برخی ایجاد شبهه کرده است؛ از ین جهت، لازم است بدان ها پاسخ داده شود.
وی افزود: نکته اصلی مطرح شده دراین زمینه توسط این عالمان این است که «در درون تعلیمات ادیان بطور کلی و همچون اسلام و مسیحیت، نهادهایی وجود دارند که متأسفانه با برداشت های انحرافی و غیرواقعی سبب خشونت شده است». ضمن اینکه برای تثبیت این مطلب به ۳ نهاد دینی «کفر و ایمان، جهاد با کفار و امر به معروف و نهی از منکر» اشاره شده و تاکید کرده اند که «سوء برداشت ها از این نهادها سبب بروز خشونت هایی است که امروزه در بین پیروان ادیان صورت می گیرد».
فاضل لنکرانی در تشریح ابعاد این شبهه اضافه کرد: اولین نهادی که این عالمان از آن نام می برند، «نهاد کفر و ایمان» است. نظر این عالمان این است که پیروان هر یک از ادیان خودرا مؤمن و دیگران را کافر می دانند و به دنبال این دو نهاد است که موضوع تکفیر مطرح می گردد. نهاد کفر و ایمان سبب تقسیم جامعه بشری از نظر شخص دینی به خودی و غیرخودی می شود و بجای دوستی، تخم عداوت می کارد؛ در صورتیکه نه معنای کفر و ایمان چنان است که برداشت شده و نه معارف دینی چنان اجازه ای را به پیروان خویش می دهد که به استناد کافر دانستن دیگری دست به خشونت بزنند.
وی افزود: این عالمان با استناد به برخی آیات قرآن تاکید کرده اند که بر طبق این آیه افرادی که ایمان در قلبشان وارد شده، چنانچه بر مقررات اسلامی و نظم اجتماعی گردن نهند، از همه حقوق شهروندی برخوردار می شوند و دراین زمینه شواهدی از صدر اسلام را نیز مطرح می کنند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در پاسخ به این شبهه اضافه کرد: قبل از بیان پاسخ و اشکالات دیدگاه ایشان، لازم است بعنوان مقدّمه بر دو نکته تاکید کنیم؛ اوّل این که، اسلام دین رأفت، رحمت، مودّت و دوستی است و دین اسلام برمبنای عقل و منطق، همراه با محبت و دوستی پایه گذاری شده است بنا بر این دینی که خدداوند پیامبرش را رحمت برای جهانیان مردم معرفی می کند، به یقین، نمی تواند دین خشونت باشد.
فاضل لنکرانی، بیان کرد: دینی که دستورالعمل اصلی اش سفارش به اخلاق و تواضع و عفو و گذشت باشد و رهبرش این گونه با تواضع و اخلاق رفتار کند، به هیچ وجه با خشونت سازگار نیست.
وی افزود: نکته دوم این است که مساله نفی خشونت از دستورات دین در شبهه مطرح شده به صورت صحیح و منطقی و کاملاً محققانه مورد بررسی قرار نگرفته است. تردیدی نیست برداشت غلط و تفسیر نادرست از برخی آموزه های دینی، سبب به وجود آمدن افراط گری ها و خشونت هایی شده که ناراحتی همگان را باعث شده است؛ اما آیا تفسیر نادرست را باید به تفسیر صحیح تبدیل کرد یا این که موضوع و مسئله را بطور کامل از ریشه حذف کرد؟
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در ادامه گفت: این برداشت از آیه شریف که کسانی که ایمان نیاورده اند، چنان چه بر مقررات اسلام گردن نهند، از همه حقوق بشری برخوردار می باشند، این یک تفسیر به رأی واضح و آشکار است و آیه هیچ دلالتی و بلکه هیچ اشعاری بر این امر ندارد.
وی گفت: سخن مطرح شده در این دانشمند صرف ادعا است و دلیلی بر مطلب خود اقامه نکرده است بلکه با مراجعه به آیات قرآن کریم، معلوم می گردد دیدگاه ایشان با خیلی از آیات سازگار نیست.
فاضل لنکرانی، اظهار داشت: ادعای گذشت دوران تقسیم انسان ها به مؤمن و کافر نیز که توسط این اندیشمند مطرح گردیده است، نیز با آیات مختلفی از قرآن کریم مخالف بوده و سازگار نیست؛ چونکه برمبنای آیات قرآن مؤمنان در هیچ زمانی حق ندارند کافران را بعنوان سرپرست خود برگزینند.
وی اظهار داشت: اگر دوران تقسیم انسان ها به مومن و کافر گذشته باشد و در برخورداری از حقوق شهروندی تفاوتی بین مؤمن و کافر نباشد، دیگر فرق نمی کند چه کسی در رأس حکومت یا در مناصب مهم حکومتی و قدرت باشد؛ مسلمان و کافر، برمبنای حق انتخاب شدن، در این جهت یکسان هستند. بطور قطع، التزام به چنین مطلبی ممکن نیست.
وی بیان کرد: نتیجه نظر این نوع اندیشمندان این است که از ابتدا تا انتهای ابواب فقه، تمام مسائلی که در آنها بین کافر و مسلمان فرق گذاشته شده، حذف شوند. در حقیقت، نظریه مطرح شده توسط این اندیشمند بیان دیگری از جدایی دین از سیاست است. بر طبق این نظریه، نباید دین را در حکومت و حاکم دخیل دانست و باید دین و ارزش ها و احکام و قواعد دینی را در امور اجتماعی و حقوق شهروندی همچون مسئله حکومت داری کنار گذاشت.
فاضل لنکرانی اظهار داشت: دومین نهاد مطرح شده در نظریه مطرح شده، «نهاد جهاد» است که در صورتیکه نظر ایشان در مورد تقسیم جامعه انسانی به کافر و مؤمن بپذیریم، با کمال تأسف، نهاد «جهاد» یعنی اقدام مسلحانه مقابل کفار مطرح می شود.
وی اظهار داشت: در این نظریه با استناد به آیه ۱۵۹ سورة آل عمران بعنوان اصول دیپلماسی نبوی، بیان شده است که مطالعه در سیره نبوی که به یقین منطبق با قرآن است، نشان میدهد که حتی جهاد با کفار زمان رسول الله هم ابتدایی نبوده و همیشه دفاعی بوده است. همین طور در بخش دیگری از سخن خود آورده اند که مراد از کفاری که در قرآن قتال با آن واجب شده، کفار زمان رسول الله(ص) بوده که با پیروان وی در حال جنگ بوده اند و شامل غیر مسلمانان زمان حاضر نمی گردد.
فاضل لنکرانی افزود: در نظریه مطرح شده توسط این اندیشمند همین طور مطرح گردیده است که مگر می توان غیر مسلمانان زمان حاضر را که پایبند به اصول حقوق بشر همچون آزادی مذهبی هستند و برای کلیه ادیان همچون اسلام احترام قائلند، کافر و واجب القتل دانست؟ زمان حاضر که ملت مسلمان عضو سازمان ملل متحد می باشند و عضویت آن سازمان به معنای تعهد به حفظ صلح و امنیت جهانی است، هیچ گاه نمی توانند با دیگران سر جنگ داشته باشد.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در پاسخ به شبهه عدم سرایت ایمان و کفر به حقوق شهروندی ضمن تاکید بر دفاع از اندیشه های محکم و مترقی اسلام و احکام توسط عالمان دینی، اظهار داشت: مدارا با همنوع و مراعات انسان ها امری است که دین به آن سفارش می کند؛ اما این به معنای اخوّت و برادری همه بشر با یکدیگر نیست و بدون تردید این برادری فقط بین مسلمانان است.
ایشان سپس در پاسخ به این شبهه ها افزود: این که مطابق سخن ایشان جهاد با کفار بی معنا است و تنها اگر گروهی حمله کردند ـ خواه مسلمان باشند و خواه کافر ـ باید مقابل آنها ایستاد و دفاع کرد؛ بنابراین، معیار و ملاک، صلح جویی و جنگ جویی است و آیات قرآن کریم را نیز بر همین معنا حمل می کنند. این سخن نیز صرف ادعا است و دلیلی بر آن اقامه نکرده اند.
فاضل لنکرانی اضافه کرد: دقت در آیات مربوط به جهاد، خلاف دیدگاه این اندیشمند را اثبات می کند. به یقین، حکمی که به صورت قضیه حقیقیه در قرآن بیان شده است، وجوب جهاد ابتدایی است، وگرنه جهاد دفاعی و وجوب آن نیاز به صدور حکم ندارد؛ هر عاقلی می گوید انسان باید از خود دفاع کند.
وی اشاره کرد: بنابراین، جهادی که جزء فروع دین است، جهاد ابتدایی است. ضمن آن که مطابق مبنای حضرت امام خمینی(ره) و پذیرش نظریه خطابات قانونیه، اشکال ادعای ایشان روشن تر است؛ چونکه بر طبق این نظریه، خطابات قرآن کریم به صورت قانونی بوده و مخاطب خاصی برای آیات نیست؛ یعنی حتی افراد موجود در زمان نزول آیه و مسلمانان صدر اسلام نیز بالخصوص متوجه خطاب آیه شریف نیستند و بلکه آنها یکی از مصادیق موضوع هستند.
فاضل لنکرانی بیان کرد: مقتضای قاعده اشتراک در تکلیف ـ که به اجماع فقها ثابت بوده و در سراسر فقه جاری است ـ این است که اگر حکمی در اسلام برای مسلمانان زمان صدور آیات ثابت شد، آن حکم شامل همه مسلمانان شده و در آن شریک هستند؛ حتی آنان که در زمان صدور حکم، وجود نداشته اند.
وی افزود: به یقین آیات جهاد ابتدایی عمومیت دارد و به مسلمانان صدر اسلام اختصاص ندارد بلکه شامل مسلمانان زمان های پسین تا زمان ظهور نیز بشود.
استاد حوزه علمیه قم اظهار داشت: حکم وجوب قتال با کافران و مشرکان تا زمان ظهور حضرت در مرحلة اقتضا باقی می ماند و تأویل و فعلیت آن به زمان ظهور مربوط می شود.
آیت الله فاضل لنکرانی، اشاره کرد: همچون مطالب غم انگیزی که موجب تأسف است، این سخن است که می گویند اسلام دین شمشیر است! این سخن نادرست بوده و بلکه عکس آن صحیح است. بطور مسلّم، در برگزاری جهاد ابتدایی مسئله کشورگشایی، قدرت طلبی و شوکت خواهی شخصی یا حکومتی وجود ندارد؛ بلکه اولین مرحله از مراحل تشریع جهاد ابتدایی، مرحله دعوت کفار به سمت اسلام است. پیامبر اسلام(س) از ابتدا به دعوت و فراخوان مأمور بود نه جنگ و جهاد؛ دعوت و فراخوانی برای اعتلای کلمه توحید و تسلیم شدن در مقابل خداوند یکتا بر محور دلیل و برهان.
وی ادامه داد: بنابراین، از رهگذر این مطلب روشن می شود یکی از علت های طرح اشکالات بی پایه و اساس بر جهاد ابتدایی و نسبت دادن های غلط به اسلام و مسلمانان، ناآگاهی اشکال کنندگان از ظرافت های قرآنی و دقت های فقهی آیات شریف قرآن کریم است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، افزود: مدارا با همنوع و مراعات انسان ها امری است که دین به آن سفارش می کند؛ اما این به معنای اخوت و برادری همه بشر با یکدیگر نیست و بدون تردید این برادری فقط بین مسلمانان است. آری، این امکان وجود دارد که نسبت به همنوع بودن، عنوان برادری اطلاق و به کار برده شود، اما به یقین، با برادری میان مؤمنان تفاوت مرتبه خواهد داشت.
فاضل لنکرانی، افزود: وظیفه همگان است که با برهان و استدلال از اسلام و احکام آن دفاع کنند تا از تزلزل اندیشه ها و تشویش افکار و دفاع از اسلام و احکام مترقی آن جلوگیری کرد.
منبع: جاویدانی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب