هشتم ربیع الثانی سالروز ولادت احیاگر فقه جعفری،
امام حسن عسكری (ع) و آماده كردن شیعیان برای زمان غیبت
جاویدانی امام حسن عسكری (ع) و آماده كردن شیعیان برای زمان غیبت
به گزارش جاویدانی به نقل از ایسنا، هشتم ربیع الثانی مصادف است با سالروز ولادت احیاگر فقه جعفری حضرت امام حسن عسكری (ع). این امام همام در سال ۲۳۲ هجری قمری در شهر مدینه دیده به جهان گشود، پدر آن حضرت امام بزرگوار حضرت امام هادی (ع) بود و مادرشان "حدیثه" نام داشت.
از آن جایی كه امام حسن عسكری (ع) به دستور خلیفه عباسی در سامرا و در محله عسكر سكونت الزامی داشتند، «عسكری» نامیده می شوند. نام ایشان حسن، و كنیه آن بزرگوار ابومحمد واز القاب ایشان "زكی" و "عسكری" است.
گرچه امام حسن عسكری (ع) به حكم اوضاع نامساعد و محدودیت بسیار شدیدی كه حكومت عباسیان برقرار كرده بود، موفق به گسترش دامنه دانش خود در سطح جامعه نشدند اما در عین حال و در همان فشار و خفقان، شاگردانی تربیت كردند كه هر كدام به سهم خود در نشر و گسترش معارف اسلام و رفع شبهات دشمنان نقش موثری داشتند. شیخ طوسی، شاگردان آن حضرت را متجاوز از صد نفر ثبت كرده است كه در بین آنها چهره های روشن و شخصیت های برجسته ای مانند احمد اشعری قمی، عثمان بن سعید عَمْری، علی بن جعفر و محمد بن حسن صفار به چشم می خورند.
بدترین بنده از زبان امام حسن عسكری(ع)
احادیث و همینطور كتاب های بسیار ارزشمندی از حضرت باقی مانده است كه حضرت در یكی از احادیث درباره شخصیت بنده می فرمایند: بدترین بنده آن است كه دورو و دوزبان باشد؛ در حضور برادرش او را می ستاید و در غیابش بدگویی می كند. اگر نعمتی به او رسد بر او حسد ورزد و چون گرفتار شود تنهایش گذارد. (تحف العقول، ص۴۸۸)
امام حسن عسكری (ع) چون در حصر و كنترل حكام عباسی بودند و هم به لحاظ آنكه در عصری نزدیك عصر غیبت می زیستند، غالبا پنهان بوده و اغلب امور و ارتباط آنان با شیعیان از راه مكاتبات، توقیعات و وكلا انجام می گرفت تا آنان آمادگی دوران غیبت را بیابند می توان اظهار داشت كه زمینه سازی برای عصر غیبت، از مهم ترین خصوصیت های امام یازدهم است.
امام حسن عسكری(ع) زمینه ساز فكری- معنوی جامعه شیعی برای ورود به عصر غیبت
حجت الاسلام و المسلمین سیدابراهیم معصومی- استاد دانشگاه و عضو هیات مدیره انجمن علمی مهدویت حوزه- در گفتگو با ایسنا، درباره این خصوصیت امام حسن عسكری(ع) اظهار نمود: امام عسكری(ع) در دشوارترین شرایط سیاسی و اجتماعی، قضیه ولادت و امامت حضرت مهدی(عج) را میان دوستان و شیعیان مطرح كرده و این نكته را به آنان گوشزد فرمود كه: وی همان خلف صالحی است كه خدای متعال امت ها را به آمدنش وعده داده است تا او میان آنان ایجاد وحدت و همبستگی كند و ملاحظه كردیم اقدامات امام عسكری(ع) در این خصوص چه اندازه با شرایط حاكم بر آن فضا مطابقت داشته است. نكته دیگری كه از حیث اهمیت در حد و اندازه همین مبحث قابل ارزیابی است، مسئولیت مهیاسازی امت مومن به وجود امام مهدی(عج)، برای پذیرش قلبی این غیبت بود، كه به حسب ظاهر جدایی امت از امام و عدم امكان ارتباط آنان با آن وجود مقدس در برداشت. چونكه امت، بدون وجود امام احساس كمبود و بی بهره شدن از مهمترین عنصری را داشتند كه همواره بر او تكیه كرده و مسائل و مشكلات فردی و اجتماعی خویش را نزد او مطرح می كردند و امام همواره همچون دژی استوار از یاران و شیعیان خود حمایت می كرد و در بسیاری موارد پاسخگوی نیازهای فكری، روحی و مادی آنان بود.
این استاد دانشگاه و عضو هیات مدیره انجمن علمی مهدویت حوزه تصریح كرد: در این صورت هرچند ایمان به غیب، خود یكی از عناصر ایمان اصطلاحی به شمار می آید، اما غیبت امام از میان جامعه می توانست صدمات روحی و ایمانی بسیاری به مومنان وارد كند، چونكه مومنان همواره به ارتباط مستقیم با امام عادت كرده بودند، حتی اگر امام در زندان بود و یا در پس پرده های مراقبت و كنترل شدید حكومت، از امت دور بود، ولی آنان همواره او را میان خود حاضر می دیدند و تعامل با او را احساس می كردند. اما حالا از آنان خواسته می شد، ایمان به امام زنده، قوی، فعّال و حاضر میان امت را در خود حفظ كنند؛ هرچند امام را در دسترس و نزدیك خود نمی دیدند كه هر گاه بخواهند با وی ارتباط داشته باشند. كاهش آثار و نتایج این ضربه، نیاز به تلاشی دوچندان داشت كه امام عسكری(ع) به پیروی از پدر بزرگوارش امام هادی(ع) برای دست یابی به این هدف و در مدتی كوتاه با تلاشی مضاعف برای آماده سازی مردم به دو فعالیت دست زدند؛ اول مهیاسازی فكری و ذهنی، دوم مهیاسازی نفسانی و معنوی.
یكی از عناصر تشكیل دهنده ایمان، اعتقاد به غیب است
معصومی اظهار داشت: امام عسكری(ع) در مورد مهیاسازی فكری، مانند پدران بزرگوارش به مطرح كردن نظریه غیبت طی تاریخ و تطبیق آن با فرزند بزرگوارش امام مهدی(عج) دست زد و از مردم خواست بر این ایمان استوار بمانند، چونكه یكی از عناصر تشكیل دهنده ایمان، اعتقاد به غیب است. آن حضرت شیعیان خویش را بر پایداری، صبر و شكیبایی و انتظار فرج تشویق و ترغیب می كردند. امام عسكری(ع) خصوصیت ها و نیازهای این مرحله و امتحانات دشواری را كه در آن به وقوع خواهد پیوست برای شیعیان و پیروان خود تشریح می كردند تا از این راه، ایمان و صبر و تقوایی را كه سبب قوام انسان مومن به خدا، دین و امام است متبلور سازد و چنین انسان هایی را مهیا سازد تا سلاح برداشته و در ركاب امام غایب به جهاد بپردازند. ابوعلی بن همام روایت كرده و می گوید: از محمد بن عثمان عمری شنیدم می گفت از پدرم شنیدم گفت در مجلس امام ابومحمد حسن بن علی حاضر بودم كه از آن حضرت در مورد صحت روایتی كه از پدرانش آنرا روایت كرده است پرسیدند. آن روایت این است: «إنّ الأرض لا تخلو من حجة الله علی خلقه الی یوم القیامة وأن من مات ولم یعرف إمام زمانه مات میتة جاهلیة»؛ زمین هیچگاه از حجت خدا بر آفریدگانش تا روز قیامت تهی نخواهد ماند و كسی كه از دنیا برود و امام زمان خویش را نشناسد به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است. حضرت پاسخ داد: همانگونه كه حالا روز است و این مطلب برحق و صادق است این حدیث هم به حق و درست است. به حضرت عرض شد: ای فرزند رسول خدا، بعد از شما چه كسی پیشوا و حجت خواهد بود؟ حضرت پاسخ داد: پسرم محمّد، پیشوا و حجت بعد از من است. كسی كه از دنیا برود و او را نشناسد به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است، آگاه باشید كه او دارای غیبتی خواهد بود كه جاهلان و نابخردان در آن غیبت سرگردان می شوند و باطل گرایان، در آن غیبت به هلاكت می رسند و كسانی كه برای آخر آن، وقت تعیین می كنند دروغشان آشكارخواهد گردید، سپس وی ظهور خواهد نمود و گویی من الان پرچم های سفیدی را می بینم كه بالای سرش در نجف و كوفه به اهتزاز در آمده است. (به كمال الدّین وتمام النعمه: ۴۰۹، كفایه الاثر: ۲۹۶ و به الصراط المستقیم ۲: ۲۳۲ رجوع شود.)
وی افزود: احادیث و دعاهای دیگری هم وارد شده كه همه متضمن تبیین نظریه غیبت و لزوم تحقق آن و لزوم ایمان به آن و صبر و شكیبایی در زمان آن و پایداری در راه حق در همه شرایط سخت و دشوار است. آماده سازی روانی و معنوی را هم امام حسن عسكری(ع) از زمان پدر بزرگوارش شروع كردند. امام هادی(ع) سیاست دوری گزیدن از مردم و كاهش ارتباط مستقیم با شیعه را آغاز كرد، تا مردم را برای وضعیتی كه در آینده با آن روبرو خواهند شد مهیا كنند و در این راه به كار دیگری هم دست زده و امام حسن عسكری(ع) را از دید شیعیان پنهان داشت. امام عسكری(ع) هم در همین سیاست دوری گزیدن از مردم و كاهش ارتباط با شیعیان، همان راه پدر بزرگوار خویش را پیمود تا شیعیان را به عدم ارتباط مستقیم با امام عادت دهد و آنان را با وضع جدید پیش رو مانوس كنند تا در نتیجه آسیب روحی زیادی از غیبت به آنان وارد نشود. این مطلب جدای از شرایط خاصی بود كه بر امام عسكری(ع) تحمیل شد و آن حضرت را واداشت برای حفظ جان خود و شیعیانش از خطر كشف شدن، توسط جاسوسانی كه حكومت، همه جا برای كنترل فعالیتهای امام(ع) و ارتباطش با شیعیان قرار داده بود، كمتر با آنان ارتباط برقرار كنند.
اقدامات امام حسن عسكری(ع) برای مهیا شدن جامعه در عصر غیبت
این استاد دانشگاه اضافه كرد: امام حسن عسكری(ع) زیان هایی را كه از كاهش ارتباط مستقیم با شیعیان حاصل می شد با دو امر مهم خنثی و این دو مسأله را جایگزین ارتباط مستقیم كردند؛ اول صدور نامه ها و پیام هایی كه به شكل مكتوب به شیعیان مرقوم می فرمودند و نیازها و مراجعاتی را كه آنان با امام داشتند به صورت مكتوب برآورده می ساختند. اغلب روایاتی كه از امام عسكری(ع) نقل شده به صورت مكاتبات آن حضرت با راویان و شیعیانی است كه تنها به وسیله همین نامه ها با امام ارتباط داشتند. دوم آن حضرت به شیعیان دستور می دادند تا از راه نمایندگانی كه وی در مناطق گوناگون شیعه نشین تعیین كرده بودند با آن حضرت ارتباط برقرار كنند، آنان پل ارتباطی نیرومندی بودند كه به شیعیان روحیه داده و با وجود آنان شیعه احساس ارتباط همیشگی با امام را داشت كه می تواند پرسش های خویش را در محضر او مطرح و از امام خود پاسخ دریافت نمایند. همین ارتباط غیر مستقیم برای كاهش اثرات منفی ضربه ای كه از غیبت به شیعه وارد می شد، كافی بنه ظر می رسید. بدین وسیله امام(ع) توانستند شیعیان خویش را برای زمان غیبت مهیا سازند تا آنان با شكیبایی و آمادگی كامل به استقبال عصر غیبت بروند وآنان دارای چنان استعدادی شدند كه لازمه ایمان به خدا، پیامبر(ص)، ائمه(ع) و حضرت مهدی(عج) بود و تنها راه نجات جامعه انسانی از گرداب جاهلیت به شمار می آمد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب