یاوری با جاویدانی مطرح كرد؛
زیرساخت های مناسب برای اجرای طرح فلسفه برای کودکان وجود ندارد
رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان می گوید اجرای برنامه فلسفه برای کودکان در کشور الزامات گوناگونی را می طلبد که چنین شرایطی وجود ندارد.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: «فبک» که مختصر فلسفه برای کودکان یا فکرپروری برای کودکان است برنامه ای است که متیو لیپمن آمریکایی حدود ۵۰ سال پیش طراحی کرد و بر مبنای آن قدرت استدلال، تفکر و داوری کودکان هم پرورش داده شود. این طرح از حدود سال ۱۳۸۶ در ایران هم عنوان شد و نهادها و گروههای خاصی آغاز به فعالیت در این عرصه کردند ولی یکی از شناخته شده ترین متولیان و نهادهای این حوزه گروه پژوهشی فبک در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است که به صورت مستمر و منسجم در طول این سال ها فعالیتهای مختلف و متنوعی در این عرصه انجام داده است. در کنار این گروه پژوهشی، مراکز و نهادهای دیگری هم مشغول به فعالیت هستند و اتفاقاً یکی از آفت های این حوزه موازی کاری و یکپارچه نبودن فعالیت هاست ضمن این که بعد از گذشت بیشتر از یک دهه فعالیت هنوز یک متن و طرح تدوین شده و تائید شده در این عرصه عرضه نشده که وارد مرحله اجرایی در سیستم و نظام آموزشی کشور شود.
برای صدمه شناسی این مورد با الهام یاوری رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان گفتگو کردیم؛ یاوری، رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان دکترای مهندسی صنایع دارد اما یکی از علاقمندی ها و فعالیتهای مستمرش در این سال ها فلسفه بوده است. در مقطع کارشناسی ارشد فلسفه علم خوانده و چندین کتاب هم در این عرصه نوشته است. «گفت وگوهای عمیق برای بچه های دقیق» و «ضربان فکر» همچون آثار او در این حوزه می باشد.
وی در ابتدای سخنانش اظهار داشت: خیلی هم خوب می شود فلسفه برای کودکان در برنامه درسی دانش آموزان قرار بگیرد. فلسفه برای کودکان به مفهوم آشنا کردن بچه ها با روش های استدلال فلسفی و تعقل فلسفی یک لزوم است و خیلی هم خوب می شود که در برنامه درسی دانش آموزان قرار بگیرد اما الزامات گوناگونی را می طلبد که نخستین اجبار آن تدوین متون فلسفی متناسب با شرایط فرهنگی و اعتقادات و باورهای ما است. متاسفانه اغلب متونی که هم اکنون تحت عنوان فلسفه برای کودکان در کشور وجود دارد، ترجمه متون غربی هستند و بر مبنای نگاه ها، باورها و اهداف نظام تربیتی غربی نگاشته شده اند بنابراین هم به لحاظ محتوایی و هم به لحاظ شکلی دوره های فعلی که با عنوان فلسفه برای کودکان برگزار می گردد را مطابق با اهداف تعلیم و تربیت کشورمان نمی دانم.
فلسفه برای کودکان به مفهوم آشنا کردن بچه ها با روش های استدلال فلسفی و تعقل فلسفی یک لزوم است و خیلی هم خوب می شود که در برنامه درسی دانش آموزان قرار بگیرد اما الزامات گوناگونی را می طلبد که نخستین اجبار آن تدوین متون فلسفی متناسب با شرایط فرهنگی و اعتقادات و باورهای ما است رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان اضافه کرد: اجبار دوم هم تربیت نیروی انسانی متناسب با این کار است. ما برای موفق بودن در حوزه فبک به مربیانی نیاز داریم که با این دوره آشنایی کامل داشته باشند و بتوانند بچه ها را به درستی هدایت و راهبری کنند. چون آموزش فلسفه برای کودکان فرایندی است که نسبت به درس های دیگر تبحر خاصی می طلبد تا سوال های بچه ها به بیراهه نرود. به نظر می آید که بعضی از مربیان فعلی فبک آموزش کافی را در این حوزه ندیده اند و مربیان آموزش دیده کافی هم برای توسعه فبک در سطح ملی در اختیار نداریم؛ به همین جهت امکان دارد عمومی سازی این دوره ها در این شرایط مخرب باشد.
یاوری در ادامه دلیل نداشتن زیرساخت های مناسب برای اجرای این طرح در کشور را شرح داد و اظهار داشت: حقیقت این است که متخصصان رشته فلسفه تا حد زیادی در لایه های بالای علمی متوقف شده اند و نتیجه این که امروز ما نه تنها کتاب خوب فلسفی برای طرح فبک نداریم، بلکه کتاب های درسی خوب فلسفه یعنی کتابی که هم تالیفی و بومی باشد و هم متناسب با اسلوب فهم و زبان آنها باشد برای دانش آموزان دبیرستانی هم به حد کافی نداریم. برای دانشجوی رشته فلسفه دوره لیسانسمان هم همچنین است. به نظر می آید که این حوزه، حوزه ای نبوده است که به اندازه کافی روی آن سرمایه گذاری شود و ما شاهد خروجی خاصی در این عرصه نیستیم.
این نویسنده در ادامه اظهار داشت: نکته ای که باید به آن توجه داشته باشیم، این است که قبل از آنکه تفکر و دانش فلسفی به بچه ها منتقل شود جامعه، خانواده، اولیا و مربیان باید آگاهی کافی را درباره دانش فلسفه پیدا کنند. به علت همان خلا و کمبودی که گفتم نوشتارهای فلسفی در سال های گذشته در مقطع تحصیلات تکمیلی و مراتب بالا متوقف مانده است و بدنه بزرگسال جامعه هم با تفکر فلسفی آشنایی ندارد و ارزش فلسفه را نمی داند و فقط اسم های بزرگ فلاسفه را شنیده و می شناسد. ازاین رو هرازگاهی به صورت یک مد و تب فراگیر در جامعه می آید و بعد هم فراموش می شود. نتیجه این که والدینی که فرزندشان را به کلاس های فلسفه برای کودکان می فرستند اصلاً نمی دانند که مقرر است چه چیزی به فرزندشان یاد دهند و چیزی که مقرر است یاد بگیرند چه تاثیری در زندگی آینده شان دارد. بنابراین تلاش هایی که صورت می گیرد هم کمتر نتیجه می دهد.
نویسنده «گفت وگوهای عمیق برای بچه های دقیق» اضافه کرد: حقیقت این است که آموزش و پرورش یکی از مهم ترین حیطه های مسئولیتی دولت هاست و هیچ کشوری نیست که حوزه آموزش و پرورش را رها کند و محتوای آموزشی هر کشوری هم راستا با اهداف فرهنگی هر کشوری است. فلسفه برای کودکان در ایران هم مطابق با اهداف فرهنگی کشورمان است ضمن این که مقام معظم رهبری هم چندین بار تاکید نمودند که به بچه ها تفکر فلسفی آموزش داده شود و کلیت مطلب هم راستا با اهداف فرهنگی کشور است منتها تا زمانی که جزئیات این روش آموزشی وارد فضای آموزش و پرورش نشود نتیجه ای حاصل نمی گردد.
یاوری افزود: تصور من این است که نقطه شروع برای تدوین طرح فبک این است که متولیان این امر به شورایعالی آموزش و پرورش رجوع و مصوبه ای از این شورا دریافت نمایند مبنی براینکه این دوره وارد برنامه درسی دانش آموزان شود. همزمان باید سازمان پژوهش آموزش و پرورش و دفتر تالیف کتب درسی هم در این فضا درگیر و تربیت مربیان هم آغاز شود. البته همین هم اکنون هم شورایعالی آموزش و پرورش و هم سازمان پژوهش با این برنامه آشنا هستند ولی هنوز جزو اولویت هایشان نیست. تا وقتی فعالیت در این عرصه محدود به نهادهای خصوصی و شبه خصوصی است که باهم رقابت می کنند و بعضاً همدیگر را قبول ندارند، صدای واحد از این حوزه شنیده نمی گردد و همین تشتت سبب می شود که کار پیش نرود. برای پیشبرد کار باید همه این فعالیت ها زیر چتر آموزش و پرورش قرار بگیرد.
تا وقتی فعالیت در حوزه فبک محدود به نهادهای خصوصی و شبه خصوصی است که باهم رقابت می کنند و بعضاً همدیگر را قبول ندارند، صدای واحد از این حوزه شنیده نمی گردد و همین تشتت سبب می شود که کار پیش نرود رئیس سمپاد ضمن اشاره به این که فعلا برنامه ای برای اجرای طرح فبک در مدارس سمپاد ندارد توضیح داد: ورود مستقیم فبک به مدارس به علت مجموعه مسائلی که گفتم می تواند سبب تشتت و تخریب شود ازاین رو برنامه ای به جهت اینکه به صورت مستقیم فبک را وارد مدرسه کنم ندارم. چون باید ابتدا متن خوب و مربی خوب که اشاره کردم فراهم و بعد این برنامه وارد مدارس شود. سمپاد ۶۸۰ مدرسه در کل کشور دارد و چون موضوع، مبحث حساسی است باید مراقب باشیم که ساختار ذهنی بچه ها را تخریب نکنیم ولی دنبال فراهم کردن زمینه های ورود فبک به مدارس سمپاد هستم. هم اکنون با چند شرکت وارد مذاکره شدم که متن استاندارد برای این حوزه تدوین و کم کم کارهایی صورت گیرد ولی فکر می کنم حدود یکی دو سال تا اجرای آن به جهت اینکه متن درسی شود فاصله داریم. به صورت کلی اجرای طرح فبک در مدارس جزو برنامه های میان مدت است که حداقل یکی دو سال زمان می برد تا اجرا و وارد مدارس شود.
وی در انتها از انتشار جلد دوم کتاب «گفت و گوهای عمیق برای بچه های دقیق» در آینده اطلاع داد و اظهار داشت: متاسفانه بخاطر مشغله زیاد انتشار جلد دوم کتاب «گفت و گوهای عمیق برای بچه های دقیق» کمی به تعویق افتاد اما این بخش هم در دست تالیف است و تلاش می کنم بزودی آنرا روانه بازار نشر کنم.
منبع: جاویدانی
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب