انقلاب اسلامی در مراغه؛
پیوستن مراغه به نهضت امام خمینی تاریخی كه تا سال ها نوشته نشد
به گزارش جاویدانی مراغه از شهرهای پیشتاز در جریان انقلاب بود، اما متاسفانه تا سال ها هیچ کتابی درباره تاریخ انقلاب در این شهر نوشته نشد، اما سال ۹۸ کتاب انقلاب اسلامی در مراغه در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
به گزارش جاویدانی به نقل از مهر، انقلابی که روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به ثمر رسید، ناشی از یک رویکرد عقلانی در توجه مردم به سرنوشت سیاسی خود بود. ملت مسلمان ایران به زعامت امام خمینی (ره) تصمیم گرفتند تا از بعد از قرن ها دست از رژیم های مرتجعی که مبنا و ساختار سیاسی شان جز حکومت موروثی نبود، دست شسته و آرزوی قیام مشروطه در رسیدن به حکومت قانون را تحقق بخشند.
حجم عمده تاریخ نگاری انقلاب در ارتباط با شهر تهران است
نکته مهم این است که در این قیام، عموم مردم از همه شهرها و روستاها شرکت داشتند. شهرهای مختلف ایران در رخدادهای منتهی به انقلاب هرکدام تاریخ مهمی دارند که باید به آن پرداخته شود. متأسفانه حجم عمده تلاش ها در تاریخ نگاری انقلاب محدود شده به شهر تهران و بعد از آن هم مختصری درباره قم و تبریز. حتی تاریخ انقلاب اسلامی در قم و تاریخ شفاهی مبارزان هم منحصر شده به شخصیت هایی که به سبب حضور در بدنه اجرایی حکومت و قبول مسئولیت در نهادها در تهران ساکن شدند.
جریان تاریخ نگاری انقلاب از این نظر خلأ مهمی دارد. هرچند که در این سال ها بعضاً منابعی در این حیطه تاریخی پخش شده، اما هنوز هم هستند خیلی از زنان و مردان مؤثر که خاطراتشان ضبط و ثبت نشده است. هنوز هم بخش مهمی از تاریخ شهرستان ها در کوران مبارزات انقلابی مردم مکتوم مانده است و احتیاج به کار دارد. فراموش نکنیم که تاریخ هر شهر مکمل تاریخ هر کشوری است.
شهرستان مراغه یکی از شهرهای پیشتاز در جریان انقلاب اسلامی بود. پرداختن به تاریخ این شهر یکی از حوزه های مطالعاتی محلی است که می تواند زوایایی تاریک از تاریخ انقلاب را روشن کند. این شهر به سبب داشتن وجهه مذهبی بالا و موقعیت خاص جغرافیایی در آذربایجان به سرعت با مفاهیم انقلاب اسلامی آشنا و در سالهای ۵۶ و ۵۷ با شرکت فعال مردم در راهپیمایی ها، به نوبه خود نقش مهم و مؤثری را در پیروزی و تثبیت انقلاب ایفا کرد.
درباره مبارزات انقلابی مردم این شهر و تاریخ شان در انقلاب تا سال ۱۳۹۸ هیچ پژوهش درخوری منتشر نشده بود. آن سال بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی کتاب «انقلاب اسلامی در مراغه» نوشته منصور پورموذن و مسعود غلامیه را با شمارگان هزار نسخه، ۲۹۸ صفحه و بهای ۱۵ هزار تومان منتشر نمود. این کتاب مدتی بعد با شمارگان هزار نسخه و بهای ۴۹ هزار تومان به چاپ دوم رسید.
مباحث کتاب «انقلاب اسلامی در مراغه»
«انقلاب اسلامی در مراغه» چهار فصل به ترتیب با این عناوین دارد: «از روی کار آمدن رضاشاه تا شروع نهضت امام خمینی (ره)»، «از تکوین نهضت تا شروع انقلاب»، «رخدادهای انقلاب» و «پیوست ها». مباحث عرضه شده در فصل نخست کتاب از این قرار است: «مراغه در ابتدای دوره پهلوی»، «تاسیس ادارات و مؤسسات آموزشی به شیوه نوین»، «اشغال مراغه در جنگ جهانی دوم» و «از روی کار آمدن محمدرضا پهلوی تا شروع اصلاحات ارضی».
فصل دوم مفصل ترین بخش کتاب است و روایت تاریخی دقیقی با ذکر جزئیات از رویدادهای مبارزاتی مردم مراغه از آغاز نهضت انقلابی را به مخاطبان عرضه می دهد. بخشی از مباحث عرضه شده در این فصل از این قرار است: «بازتاب درگذشت آیت الله بروجردی در مراغه»، «لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی»، «انقلاب سفید»، «لایجه اصلاحات ارضی»، «مسئول پروژه اصلاحات در مراغه»، «مسافرت ارسنجانی در مراغه»، «علت پیاده روی ارسنجانی در مراغه»، «شاه در مراغه»، «سخنان شاه بین دهقانان»، «چرا مراغه شهر پیشاهنگ اصلاحات شد؟»، «عید نوروز و محرم ۱۳۴۲»، «خاطره ای از تبعید امام»، «دعا برای شاه»، «عکس امام در مراغه»، «تلاش برای شکاف در حوزه علمیه»، «اعزام روحانیون به سربازی»، «ابراز همدردی مردم با امام خمینی»، «باشگاه بین المللی لاینز در مراغه»، «فراماسونرهای مراغه ای»، «افراد ذی نفوذ مراغه ای در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی»، «برخورد با گروه های مخالف رژیم»، «فکر مبارزه مسلحانه»، «سازمان های چریکی»، «جمعیت های دینی مراغه در نهضت ۱۵ خرداد»، «هیئت حسینیه جوانان مراغه»، «انتشارات و کارهای جنبی» و...
همچنین در این فصل درباره جشن های ۲۵۰۰ ساله در مراغه، حضور و فعالیت انجمن حجتیه در این شهر، نظام اطلاع رسانی مبارزان انقلابی، چگونگی تهیه و تکثیر اعلامیه ها، پخش نوار کاست، رویداد درگذشت آقای هندی (برادر امام)، شرح حال دستگیرشدگان سال ۱۳۵۵ از دیگر مباحث فصل دوم کتاب است.
شهادت آیت الله سیدمصطفی خمینی و انعکاس آن در مراغه، وقایع انقلاب در سال ۵۷، چگونگی تصرف شهربانی و ژاندارمری، نقش پادگان امام رضا در تحولات مراغه، نقش زنان مراغه در پیروزی انقلاب اسلامی، نقش فرهنگیان و دانش آموزان در پیروزی انقلاب اسلامی در مراغه، شعارهای مردم، پلاکاردها و پارچه نوشته ها، دیوارنوشته ها و بازتاب نهضت ۱۵ خرداد در ادب مقاومت مراغه و… هم همچون مباحثی است که در فصل سوم کتاب عرضه شده اند. روزشمار انقلاب اسلامی در مراغه، اسناد و تصاویر، کتابنامه و… هم محتوای فصل چهارم کتاب را تشکیل می دهد.
چرا مراغه مهم است؟
مراغه یکی از شهرهای تاریخی مهم ایران و یا به عبارتی از کهن ترین شهرهای ایران است و در دوران های مختلف تاریخی در ایران همیشه شهری مؤثر در تحولات گوناگون بوده است. شخصیت های برجسته ای هم از این دیار برخاسته اند. به سبب همین تاریخ کهن است که این شهر میراث فرهنگی گوناگونی دارد. مراغه دومین شهر بزرگ و بزرگترین شهر در جنوب آذربایجان شرقی است. مراغه در نهضت بیداری ایرانی ها با داشتن شخصیتی چون زین العابدین مراغه ای مؤثر بود. در دوران پهلوی اول و دوم هم سیاستمدارانی چون محمد ساعد مراغه ای متعلق به این شهر بودند.
موقعیت راهبردی مراغه و همینطور قالب بودن تفکر مذهبی در شهر سبب حساسیت رژیم پهلوی روی این شهر بود. مراکزی چون پادگانی که امروزه به نام پادگان امام رضا (ع) شهرت دارد، نفوذ رژیم وقت در ارتشیان، واکنش نیروهای مذهبی و غیرمذهبی فعال این شهرستان در مقابله با جو نظامی حاکم و دیگری مولفه هایی از این دست مراغه را بدل به یکی از پایگاه ها و خاستگاه های مهم انقلاب در شمال غرب کشور تبدیل کرد. بنا بر این همزمان با رویدادهای سال ۴۲ مردم مراغه مبارزات جدی و ساختارمند خود ضد رژیم پهلوی را آغاز کردند.
با این وجود اما به سبب در دسترس نبودن اسناد در ارتباط با انقلاب در این شهر، تاریخ انقلابی آن نوشته نشده بود. شاید یک دلیل در دسترس نبودن این اسناد آتش سوزی شهربانی مراغه به سال ۱۳۵۷ و نابود شدن اسناد به تبع آن باشد. محققان این کتاب هم اشاره کرده اند که به سبب کمبود منابع مکتوب، پژوهش خویش را بعد از جمع آوری تاریخ شفاهی این شهرستان و با بهره گرفتن از اسناد موجود در مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مرکز بررسی اسناد وزارت اطلاعات، سازمان اسناد ملی ایران و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی به سامان رسانده اند.
منبع: javidani.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب