مدرس دانشگاه مطرح كرد؛
مسأله زنان فقط سرپرست خانوار بودن و ورود به ورزشگاه نیست
به گزارش جاویدانی خلجی اظهار داشت: باید نگاهمان را به مسأله زنان تغییر دهیم. مسأله زنان فقط مسأله زنان سرپرست خانوار مسأله ورود زنان به ورزشگاه نیست.
به گزارش جاویدانی به نقل از مهر، نشست تخصصی «رسانه و سیاست زدایی از سوژه زنان» با حضور سهیلا خلجی (پژوهشگر و مدرس دانشگاه) و با دبیری صغری صالحی (عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات) اجرا شد.
سهیلا خلجی در ابتدای سخنان خود با استناد به یک بررسی انجام شده در آذرماه درباره میزان اخبار مربوط به زنان، اظهار داشت: بر طبق این بررسی یک ماهه و محدود که فقط آذرماه را رصد کرده است، به غیر از ورزش بانوان بعنوان موضوعی که بطور اختصاصی به زنان متعلق می باشد، فقط ۲۵٪ اخبار اختصاصاً به موضوع زنان پرداخته است که رویکرد اطلاع رسانی در آنها، ۵۳٪ خبر محض (خبر یک رویداد)، ۲۹٪ مصاحبه و ۱۸٪ بصورت گزارش بوده است.
خلجی با برشمردن مواردی چون اشتغال و بیکاری، دانش آموختگان بیکار، زنانه شدن فقر، لطمه های فضای مجازی، مادران مجرد، مهاجرت به شهرهای بزرگ و زندگی مجردی، سهم ناچیز زنان از منابع قدرت و تصمیم گیری، بعنوان موضوعات در رابطه با زنان، با مروری بر برنامه های توسعه و اشاره به محوریت آنها درباب زنان، اضافه کرد: برنامه اول توسعه، ۱۵ بار، برنامه دوم ۸ بار، برنامه سوم ۲۱ بار، برنامه چهارم ۳۹ بار، برنامه پنجم ۱۱ بار و برنامه ششم توسعه ۱۰ بار به موضوع زنان پرداخته است که در برنامه آخر بعنوان برنامه جاری و حال حاضر، موضوع زنان با محوریت زنان سرپرست خانوار، خانواده و تامین اجتماعی زنان دارای سه فرزند و بالاتر، مورد تاکید قرار گرفته است. همین مقدار موضوعیت و ظهور و بروز زنان در برنامه های توسعه، می توانسته ظرفیت کار عظیمی را برای رسانه ها فراهم آورد. طبیعتاً هر رسانه ای به فراخور بخش های در رابطه با زنان خود، می تواند هر کدام از این برنامه ها را در دستورکار قرار دهد و به آن بپردازد. چونکه این موضوعات تمام شدنی نیستند و اینگونه نیست که بگوییم که آنچه که موضوع برنامه اول توسعه و در بازه زمانی ۵ ساله بوده، اکنون نمی تواند موضوعیت داشته باشد. این موضوعات می توانند امروز هم در دستورکار رسانه ها قرار گیرند.
این پژوهشگر اجتماعی با اشاره به جریان های خبرنویسی افزود: دو جریان رویدادگرا و فرآیندگرا در خبرنویسی وجود دارد. جریان رویدادگرا، فقط خبری از وقوع یک رویداد است که راحت ترین نوع خبرنویسی هم شمرده می شود. اما جریان فرآیندگرا، موضوعات مختلف را انتخاب می کند، با چند صاحب نظر درباره آن صحبت می کند، موضوع را به نقد می گذارد و درباره آن مطالبه گری می کند. در این نوع خبرنویسی که سازمان های ذیربط و نهادهای تصمیم گیر و برنامه ریز را درگیر ماجرا می کند، گزارشی ایجاد می شود که به سوالات اساسی آن موضوع جواب می دهد. به این مدل، روزنامه نگاری توسعه می گویند که برای موضوعات زنان، چنین اتفاقی نیفتاده است. موضوعات زنان در حد «وی گفت»، «وی افزود» باقی مانده است. از جانب دیگر، خبرهای ما شخصیت محور هستند و علت این مسأله، رویدادمدار بودن آن هاست. یعنی فردی را در مصدر یک اتفاق می داند و درباره آن خبر می دهد و بعد، کارش با آن موضوع و با آن فرد تمام می شود. پس موضوع، با همان رویکرد رویدادمحور و شخصیت محور ارائه می شود، بدون این که بررسی شود و درباره آن مطالبه گری صورت گیرد. زمانی در رسانه ها موضوع ازدواج سفید مطرح بود و ده ها نفر درباره آن صحبت می کردند، اما امروز دیگر حرفی از آن در رسانه ها نیست، علت آن هم همین رویدادگرا بودن خبرها است. این مسأله می تواند دلیلهای مختلفی داشته باشد اما یکی از آنها، مرتبط بودن میزان دریافتی خبرنگار با خبرهایی ست که تولید می کند. بدین سبب ممکنست کسی بخواهد روی موضوعی کار کند و یک ماه زمان صرف آن کند، اما چون در آخر ماه، میزان عایدی آن فقط بر طبق همان یک خبر خواهد بود، پس ترجیح می دهد این کار را نکند و به خبرهای رویدادمحور بپردازد.
مشاور سابق امور زنان شهرداری، با اشاره به اینکه موضوعات زنان موضوعات سیاسی شده هستند، تصریح کرد: مواردی مانند حجاب، گواهی بکارت، قتل های ناموسی، محدودیت های زنان در زمینه های ورزشی، اسیدپاشی، کودک همسری و …، ازجمله مطالبی هستند که از طرف رسانه های فارسی زبان خارج از کشور طرح و تبدیل به یک موضوع سیاسی می شوند که اگر رسانه داخلی هم به یکی از آن هابپردازد، متهم به همکاری با رسانه های خارجی می شود. کار اصلی ما این است که لیستی از موضوعات زنان به کمک متخصصان حوزه علوم اجتماعی، تهیه نماییم و وزن هریک از آنها را مشخص نماییم. اگر ما به طورمثال از عدم پخش مسابقات بانوان در رسانه انتقاد می نماییم، خب مسائل دیگر هم هستند که از رسانه پخش نمی گردد ازجمله مثل ارائه الگوهای موفق از زنان در قالب یک رویکرد جوان پسند. بطوریکه جوان نمی تواند با آنچه که از رسانه پخش می شود، هم ذات پنداری کند. پس از همینجا متوجه می شویم که چقدر موضوعات زنان، سیاسی شده و در این عرصه، مغفول مانده است. چون همیشه ما به موضوع زنان، نگاه سیاسی داشته ایم و به علت این نگاه سیاسی، قسمتی از موضوعات مغفول مانده و بخش دیگری از موضوعات جلوی آنها قد علم کرده است. رسانه هم چون بازتاب دهنده است، همین موضوعات را بازتاب می دهد.
خلجی بخش دیگری از سیاسی شدن موضوعات زنان را مربوط به دال های مرکزی گفتمان های حاکم دانست و تصریح کرد: ما دو دال مرکزی داریم که منبعث از رویکرد دولت و مجلس است؛ یکی دال مشارکت و دیگری، دال خانواده است. این دو در ظاهر، در جریان های سیاسی، متناقض هم نشان داده می شوند. یک جریان، مشارکت و جریان دیگر، خانواده را آن هم بطور افراطی برجسته می کنند. در صورتیکه این دو، هیچ تناقضی با هم ندارند. این مسأله بدین سبب است که ما مسأله زنان را صرف نظر از این که چه نگاهی روی کار است، بررسی نمی نماییم و دردناک ترین بخش موضوع همین است. مثل این که زمانی به موضوع رفتن زنان به ورزشگاه ها پرداخته می شود، گو این که تنها مسأله زنان، همین است! یا در دوره دیگر، به شکل افراطی به موضوع خانواده پرداخته می شود و دیگر حوزه ها مغفول می ماند. بهتر است که فارغ از هرگونه نگاه سیاسی، به مسأله زنان نگاه نماییم و در این راستا، لازم است با رویکرد جامعه شناسی نگاه نماییم و با دادن یک هویت مستقل به موضوع زنان، آنرا تعریف و تبیین و سپس در اختیار سیاست گذاران قرار دهیم.
وی در ادامه همین عوامل اقتصادی (نیاز خبرنگاران به دریافتی معقول)، اجتماعی (نیاز جامعه به آرامش) و سیاسی (ترجیح رسانه ها در نپرداختن به موضوعات سیاسی) را ازجمله عوامل موثر بر فقدان مطالبه گری رسانه ای در زمینه زنان خواند و با اشاره به انواع ظرفیت ها در توانمندسازی زنان در رسانه ها تاکید کرد: ما ظرفیت های قانونی بالایی بعنوان سوژه برای پرداختن رسانه ها به موضوع زنان داریم که برنامه های توسعه ازجمله آن هاست. اما ظرفیت های اجتماعی و سیاسی بنا به دلایلی که ذکر آنها رفت، در این عرصه وجود ندارد. پیشنهاد من این است که توانمندسازی زنان را برمبنای روزنامه نگاری توسعه در دستورکار قرار دهیم. توانمندسازی به مفهوم توانایی انجام انتخاب های راهبردی در زندگی از سه جنبه منابع، عاملیت و دستاوردها.
خلجی در آخر اظهار داشت: بطورمثال در موضوع زنی که از همسرش جدا می شود، ببینیم آیا پیش از این تصمیم، مهارت های فکری، آموزش های لازم، حق داشتن انتخاب های دیگر و … را داشته است یا خیر و سپس بعنوان روزنامه نگار ببینیم چه کاری می توانیم برای او انجام دهیم. از این لحاظ که برای آموزش ها و مهارت آموزی های وی تا چه اندازه می توانیم به نهادهای مسئول تلنگر بزنیم و نیز برای توانمندسازی آنها اقدام نماییم. در این راستا باید ابتدا نگاهمان را به مسأله زنان تغییر دهیم. مسأله زنان نه فقط مسأله زنان سرپرست خانوار است و نه فقط مسأله ورود زنان به ورزشگاه. اگر می خواهیم به موضوعات زنان کمک نماییم، پیشنهادم به خبرنگاران این است که از موضوعات کم تر سیاسی و از سوژه های خیلی کم خطر و غیرملتهب، شروع کنند که هم اثر خودرا به موضوع زنان و هم بر جامعه خواهد گذاشت.
منبع: javidani.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب