گزارش جاویدانی از نشست علمی كاركردشناسی انتخابات در فرایند تمدن نوین اسلامی ؛
انتخابات رزمایش شناخت مدیران نیازمحور از جناح محور است
قم کرسی علمی ــ ترویجی «کارکردشناسی انتخابات در فرایند تمدن نوین اسلامی » با عرضه مقاله توسط استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی ایران در مورد کارکرد انتخابات در تمدن نوین اسلامی در خصوص شناخت مدیران کارآمد و نیازمحور از جناح محور و نقد این مقاله توسط منتقدان برگزار گردید.
محمدمصطفی اسعدی استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در کرسی علمی ـ ترویجی «کارکردشناسی انتخابات در فرآیند تمدن نوین اسلامی » که به همت مرکز پژوهشی تمدن اسلامی و دین پژوهشی پیامبر(ص)، به عرضه مقاله خود با همنی عنوان پرداخت و اظهار داشت: انتخابات پدیده ای رایج در جهان امروز است که برخی برای آن پیشینه را حتی به یونان باستان هم رسانده اند که مبحث بحث ما نیست.
وی ضمن اشاره به این که در جمهوری اسلامی انتخابات دارای خصوصیت های خاص خود است، اضافه کرد: خصوصیت اول آن است که انتخابات در ایران بعنوان یک فرایند سیاسی حاکمیتی، با اسلامیت، دیانت، اخلاق و معنویت گره خورده است؛ چونکه از یکسو مبتنی بر قانون اساسی اجرایی می شود و مظهر مردم سالاری اسلامی شناخته می شود و از طرفی مؤلفه هایی در آن لحاظ می شود که بُعد دینی دارد.
اسعدی اظهار نمود: رهبر معظم انقلاب آنرا حق و وظیفه توامان مردم و کار نیکی می شمارند که بایستی در اول وقت انجام داد و از مردم می خواهند که آنرا با نیت خالص انجام بدهند و انتخابات را حق الناس می شمارند هم از ناحیه مجریان انتخابات و هم از ناحیه مردم و به نظر بنده از همه جالب تر مردم سالاری، انتخابات و حضور مردم را نعمت می شمارند و بر آن شکر می کنند.
وی ضمن اشاره به این که خصوصیت دوم آن است که انتخابات در ایران معمولا بالاترین ضریب مشارکت مردم را دارد، افزود: خصوصیت سوم انتخابات ایران این است که به شدت توسط دیگران و دشمنان رصد می شود و نسبت به آن حساسیت بالایی وجود دارد و علاوه بر این در مورد آن تلاشهای منفی زیادی صورت می گیرد.
اسعدی خاطرنشان کرد: فکر نمی کنم در هیچ کشوری ایام انتخابات، این میزان از تلاشهای رسانه ای بیگانه برای تحریم انتخابات و تکاپوی رسانه ای، کمپین ها و هشتگ های برون مرزی برای کاستن حضور مردم در انتخابات وجود داشته باشد.
کارکرد انتخابات در تمدن نوین اسلامی
وی کارکرد و نقش انتخابات در تمدن نوین اسلامی را از دو منظر بررسی کرد و اضافه کرد: یکی ناظر به اصل انتخابات و جایگاه آن در مسائل امروز و فردای جمهوری اسلامی و دوم خروجی انتخابات یعنی کارگزارانی که از راه انتخابات جایگاه حکومتی پیدا کرده و بعنوان دولت اسلامی حلقه سوم تمدن نوین اسلامی را می سازند.
استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی ایران اظهار داشت: فارغ از رویکردهای روشن سیاسی در مبحث انتخابات، در رویکرد تمدنی وجه اشتراک تمدن نوین و انتخابات در مبحث آینده سازی و آینده نگری است، هم انتخابات و هم تمدن نوین به مسائل آینده کشور و ملت و حاکمیت ارتباط پیدا می کنند هرچند انتخابات نگاه جزئیتری دارد و تمدن نوین نگاه کلان دارد.
وی بیان نمود: در واقع انتخابات یک کنش سازمان یافته جمعی در شکل گیری یکی از حلقات تمدن نوین است اما به هر حال هر دو با لحاظ شرایط آینده کشور، لحاظ می گردند، وجه دیگر اشتراک آن است که در هر دو پدیده، هم حاکمیت و هم ملت نقش دارند و هر دو به شکلی در آن اثرگذار هستند و هر دو می توانند نقش مثبت و اعتلایی یا منفی و انحطاطی در این دو مقوله ایفا کنند.
اسعدی با ذکر این نکته که کارکرد مقوله انتخابات در تمدن نوین در دو بعد درون تمدنی و برون تمدنی قابل رهگیری است، خاطرنشان کرد: در بعد نخست یا همان درون تمدنی مساله نخست پویایی بر مبنای نیازهای مردمان است.
انتخابات رزمایش شناخت مدیران کارآمد از ناکارآمد و جناح محور است
وی افزود: در واقع انتخابات رزمایشی برای شناخت مدیران کارآمد و نیاز محور از ناکارآمد و جناح محور است به همین جهت است که رهبر انقلاب بعنوان راهبر ملت در سمت و سوی تمدن نوین اسلامی، بارها به تعیین مشخصه های لازم در انتخاب مدیران پرداخته و می کوشد تا آنرا به نحو حداکثری هنجارمند کند اما به صورت خاص نسبت به حلقات تمدن نوین، این مورد را در چند بعد میتوان ملاحظه کرد.
اسعدی به نقش ثبات گر نسبت به حلقه اول و دوم اشاره نمود و افزود: می دانیم میزان حضور مردم در انتخابات نشانگر میزان اعتماد مردم به نظام است، درصد حضور مردم در هر دوره از انتخابات جمهوری اسلامی در واقع، تثبیت و تایید انقلابی است که چهار دهه قبل شکل گرفته و تمدن نوین اسلامی بر محور آن بنا گردیده است.
انتخابات نوعی رفراندوم نسبت به نظام مستقر در ایران است
وی ضمن اشاره به این که انتخابات نوعی رفراندوم نسبت به نظام مستقر است و هرچه درصد مشارکت کنندگان افزایش یابد، تایید حلقه اول و ثبات حلقه دوم بیشتر خواهد بود، اظهار داشت: در فضای رسانه ای دشمنان نظام انقلاب اسلامی از تریبون های مختلف تلاش می کنند تا مشارکت عمومی کاهش پیدا کند.
اسعدی اظهار نمود: در مرحله بعدی، خروجی انتخابات در حلقه سوم تمدن نوین اسلامی که نقطه چالش امروز در راه تمدنی ما شناخته می شود، موثر است، انتخابات هم می تواند به شکل گیری دولت اسلامی در مفهوم ایده آل آن سرعت ببخشد و هم آنرا گرفتار ایستایی و رکود نموده و یا حتی گرفتار پسرفت کند.
وی افزود: چالش مهم در این مرحله آن است که در قشری از مسؤلان و نامزدهای انتخاباتی، گفتمان انقلاب اسلامی کمرنگ بوده و یا اساساً مشاهده نمی گردد از آن جا که اولویت این نامزدها، کسب رأی و قدرت بوده و هست، رفتار انتخاباتی آنها یک صدمه فرهنگی در جامعه بوجود می آورد که سبب فاصله گیری منش ها و روش ها از فرهنگ اسلامی و اخلاق اسلامی است؛ بداخلاقی های انتخاباتی سبب شکل گیری نوعی گفتمان تقابلی و تهاجمی در بین احزاب و بالتبع اقشار مختلف مردم می شود آن گاه همین رویه در فرهنگ عمومی اثرگذار خواهد بود.
اسعدی به نقش موثر در حلقه چهارم اشاره نمود و اظهار داشت: هرچند مساله مورد بحث به صورت عمده ناظر به شکل گیری نوعی حاکمیت در یک دوره تاریخی جمهوری اسلامی است، اما جامعه اسلامی هم بعنوان حلقه چهارم زنجیره تمدن نوین در انتخابات، جانمایی می شود یعنی جامعه درک می کند که در سرنوشت کشور نقش آفرین است و می تواند نقطه تحول یا عدم تحول باشد.
وی ادامه داد: بر خلاف حکومت های غیر مردم سالار که در آن، مردم رویکرد انفعالی پیدا نموده و غیر از نقش انقلابی گری، خویش را در فرآیند حاکمیت بی تأثیر می دانند بنابراین در خیلی از مسائل کشور به صورت منفعلانه عمل می کنند و این مورد در خیلی از ابعاد تمدنی اثرگذار می باشد.
مردم سالاری دینی در تمدن اسلامی بالفعل نشده است
در ادامه مرتضی شیرودی پژوهشگر علوم سیاسی و عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام صادق(ع) در ادامه نشست بعنوان ناقد جلسه اظهار داشت: در این مقاله آمده است که انتخابات یا به صورت مستقیم انجام می شود یا به صورت غیرمستقیم، اما در بعضی کشورها انتخاباتی داریم که مردم نه به صورت مستقیم در آن نقش دارند نه به صورت غیرمستقیم؛ برای مثال در کشور فیجی انتخاب روسای عالی در مجلس به صورت مستقیم از جانب مردم و یا غیرمستقیم نیست.
وی ضمن اشاره به این که به نظر من اگر انتخابات را یک فرآیند سیاسی و حاکمیتی ببینم نمی توانیم نقش مردم را در انتخابات پر رنگ جلوه دهیم، اضافه کرد: بر طبق این مقاله انتخابات با معنویت و اخلاق گره خورده است، اما هرچه از انقلاب می گذرد این نگرانی را داشتیم که در انتخابات و در میان کاندیداها و حامیان آنها کمتر شاهد این مساله باشیم.
پژوهشگر علوم سیاسی افزود: به نظر من به جز اصل انتخابات و خروجی انتخابات باید به اصول دیگر همچون مردم هم توجه داشته باشیم درواقع به این مساله دقت کنیم که مردم در انتخاب کاندیدای اصلح از رویکردهای غیرحزبی استفاده کنند که متاسفانه در این چندسال اخیر از این رویکرد پیروی نداشته که به وضوح دیدیم کارآمد هم نبود البته نقش حاکمان را کسی نفی نمی کند اما موارد دیگر و نقش آنها هم باید دیده شود.
شیرودی ضمن اشاره به این که در این گونه مقالات باید یک سابقه ای از انتخابات بیان شود که این گونه تلقی نشود انتخابات یک پدیده مدرن است، اضافه کرد: به سطوح انتخابات هم باید توجه داشت برای مثال باید به حوزه اختیارات ریاست جمهوری دقت کنیم و همه چیز را معطوف به وظایف ریاست جمهوری ندانیم.
وی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم انتخابات در تمدن نوین اسلامی موثر واقع شود باید به سیاست های نظام هم دقت کنیم درواقع هم باید نگاه کلان و هم نگاه خرد داشته باشیم؛ ارتباط دادن انتخابات به تمدن نوین اسلامی نیازمند این است که از عرصه آرمانی خارج شویم و به موضوعات عملیاتی دست یابیم در واقع ابزار و لوازم مورد نیاز آنرا شناسایی نماییم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام صادق(ع) اظهار داشت: مردم سالاری دینی ظرفیت های زیادی دارد که هنوز در بحث تمدن نوین اسلامی بالقوه باقی مانده و بالفعل نشده است.
تأثیر فرامکانی، فرازمانی و فرانژادی انتخابات ایران
در ادامه نشست حجت الاسلام والمسلمین امیرمحسن عرفان استاد دانشگاه معارف اسلامی بعنوان ناقد دوم جلسه اظهار داشت: در گام اول این مقاله باید این نکته تبیین شود که چرا در ایران باید انتخابات را در فرآیند نوین تمدن اسلامی دید؟ این به اقتضائات زمانی برمی گردد.
وی ادامه داد: ما در یک کنش تمدنی با غرب هستیم و ما یک فرصت بزرگ تمدنی داریم درواقع با چالش همراهی سازی تمدنی و چشم انداز تمدن اسلامی مواجه هستیم و انتخابات را باید با ذره بین تمدنی رصد کرد از طرفی دیگر تاثیرات انتخابات در ایران پس از انقلاب فرامکانی، فرانژادی و فرازمانی است یعنی این باور باید در مردم شکل بگیرد که انتخاب آنها فقط تأثیر ۴ ساله ندارد بلکه در سرنوشت آیندگان هم موثر واقع می شود.
عرفان خاطرنشان کرد: همینطور نوع انتخاب مردم ایران محدود به جغرافیای ایران نیست و تأثیر فرامنطقه ای دارد ازاین رو مقوله انتخابات با یک کنش گری تمدنی پیوند می خورد؛ همینطور تاثیرات فرانژادی دارد که این تأثیر برمی گردد به رسالتی که برای تمدن نوین اسلامی تعریف شده است.
وی ادامه داد: در ایران انتخابات ریاست جمهوری و مجلس انتخاب یک شخص نیست بلکه انتخاب یک جریان فکری اندیشه ای و سیاسی است و این جریان فکری در ریزترین چیزها حتی در سبک زندگی مردم خویش را نشان داده است.
انتخابات را به درگیری های سیاسی دو جناح تقلیل داده ایم
عرفان خاطرنشان کرد: ما انتخابات را به درگیری سیاسی دو شخص یا صرفاً دو جریان سیاسی تقلیل دادیم نه دو جریان فکری و اندیشه ای، بنابراین خودآگاهی پدید نمی آید.
استاد دانشگاه معارف اسلامی اظهار داشت: مقوله لزوم های رویکرد تمدنی در انتخابات هم باید در این مقالات تبیین شود ما در جامعه به یک خودآگاهی تمدنی در این حوزه نرسیدیم و آن چه که در جامعه ما اتفاق افتاده غلبه فن بر بیان و دعواهای رسانه ای بوده است.
وی افزود: جریان های سیاسی در ایران انتخابات را از ریل تمدنی خارج می کند و جریان های تکنوکرات که از مدرنیسم استقبال می کند و کمرنگ شدن سنن ها برای آنها مهم نیست هم به این مساله دامن می زند، این امر یک طفره روی تمدنی است.
وی ضمن اشاره به این که اگر بخواهیم انتخابات و تمدن اسلامی را باهم پیوند بزنیم باید به چند اصل دقت کنیم، افزود: اصل فرهنگسازی در جامعه که به شدت خلا داریم، اصل ثبات هیجانی و اثربخشی پیام که این روزها نداریم و در انتخابت ثبات هیجانی نیست و غلبه هیجان و عاطفه است و اصل مسئولیت سازی و مسئولیت بخشی هم در این مساله حائز اهمیت می باشد.
منبع: جاویدانی
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب