در نهمین نشست از سلسله نشست های تخصصی اندیشكده هیأت مطرح شد:
هیأت باید به مسجد برگردد
به گزارش جاویدانی نهمین نشست از سلسله نشست های تخصصی اندیشکده هیأت، با مبحث «بررسی نسبت هیأت و مسجد و طراحی سیاست گذاری مطلوب» با حضور «محمدحسین شاه آبادی» دکترای فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم - مدیر اندیشکده تعلیم و تربیت مرکز مطالعات راهبردی ژرفا و مسئول اندیشکده مسجد پژوهشکده شهید صدر برگزار شد.
به گزارش جاویدانی به نقل از ایسنا، محمدحسین شاه آبادی - مدیر اندیشکده تعلیم و تربیت مرکز مطالعات راهبردی ژرفا - در ابتدا به بحث نظری «بررسی نسبت هیأت و مسجد و طراحی سیاست گذاری مطلوب» پرداخت و اظهار داشت: این بحث امکان دارد خیلی جنبه کاربردی و عملیاتی نداشته باشد، اما میتوان برخی پیشنهادها را در حوزه اجرا عرضه کرد.
مدیر اندیشکده تعلیم و تربیت مرکز مطالعات راهبردی ژرفا به بررسی مفاهیم اولیه یعنی مسجد، هیات و خانواده پرداخت و مسئله اصلی را مبنای مشترک این مفاهیم دانست و خاطرنشان کرد: باید در کنار مسجد، «خانواده» را مطرح نمود، بدین منظور در این جلسه ابتدا در فصل اول به سه مفهوم مسجد، هیأت و خانواده می پردازیم. در فصل دوم به شناخت مسئله خواهیم پرداخت و در فصل سوم مبنای مشترک خانواده هیات و مسجد را بیان خواهیم کرد، فصل چهارم هم نسبت خانواده، هیات و مسجد را بررسی می نماییم و در فصل پنجم به جایگاه ویژه مسجد می پردازیم و در فصل ششم درباره سیاست گذاری مطلوب سخن خواهیم گفت.
باید محله را بسازیم و مسجد را در مرکزیت محله قرار دهیم
وی به مفهوم اولیه مسجد به معنای عبادتگاه اشاره نمود و اظهار داشت: عبادت در فرهنگ ما منحصر به نیایش مورد نظر یهودیت و مسیحیت نیست. اما درباره این که هیات کجاست؟ باید اظهار داشت که معمولاً هیأت ها را با هیأت های عزاداری هم معنا می گیرند، در حالیکه جنبه شادی هیأت ها هم در تاریخ وجود داشته است. ازاین رو بهتر است هیأت را بعنوان «هیأت مذهبی» در نظر گرفت که بعد شادی وعزا را دربرمی گیرد.
شاه آبادی به تعریف خانواده اشاره نمود و آنرا نخستین نهاد اجتماعی و کوچکترین واحد تشکیل دهنده جامعه دانست و در ادامه به کلید واژه مشترک خانواده، هیات و مسجد پرداخت و آن کلیدواژه را برپایه آموزه های قرآنی «بیت» دانست. وی خاطرنشان کرد: قرآن مفهوم ویژه ای بعنوان «بیت» دارد که بیشتر از یک خانه را شامل می شود و هم بر خانواده، هم بر هیأت و هم بر مسجد قابل اطلاق است.
مسئله اصلی در حوزه مسجد، خانه و هیأت، رسیدن به تمدن اسلامی است
وی مسئله اصلی در حوزه مسجد، خانه و هیأت را رسیدن به تمدن اسلامی دانست و تصریح کرد: اگر هدف رسیدن به تمدن اسلامی است، باید این مساله را درست بشناسیم؛ بدون شناخت آن، امکان دارد به نتیجه مطلوب نرسیم. چونکه مسئله ما در هیأت، مسجد و خانواده، رسیدن به تمدن اسلامی است که این تمدن ۵ مرحله دارد و آن شامل انقلاب، نظام، جامعه و تمدن سازی می شود. نسبت به هر کدام هم میتوان نقشی را برای مسجد و خانواده و هیأت در نظر گرفت.
تمدن اسلامی، بدون مسجد محقق نمی شود
مسئول اندیشکده مسجد پژوهشکده شهید صدر با اشاره به اینکه هیچگاه تمدن اسلامی، بدون مسجد محقق نمی گردد، تصریح کرد: اما باید دید که هیأت هم همین جایگاه را دارد یا نه؟ نظر من این است که هیأت در کنار مسجد معنا پیدا می کند، هیأت بدون مسجد نمی تواند به تمدن اسلامی برسد، اما مسجد بدون هیأت می تواند به تمدن اسلامی برسد.
وی ضمن اشاره به این که در جامعه سازی اسلامی، ابتدا باید محله را بسازیم و مسجد را در مرکزیت محله قرار دهیم، افزود: در جامعه سازی اسلامی مسجد مرکزیت دارد، دلیل اصلی هم بیان قرآن و روایات است؛ البته در جامعه سازی اسلامی امام محوریت دارد و از جانب شبکه وکالت، ساختار ارتباطی امام و امت تحقق می یابد.
شاه آبادی با اشاره به اینکه ولایت فقیه هم در زمان حضور و ظهور امام معصوم معنا دارد و هم در زمان غیبت ایشان، خاطرنشان کرد: همانگونه که امام خمینی (ره) جایگاه ولایت فقیه- و نه محدوده آن را- مانند ولایت رسول الله می دانند، ما هم معتقدیم این ولایت باید تا محله ها نفوذ کند و این به عهده شبکه وکالت و ائمه جماعات است که با محوریت مسجد محله محقق می شود.
هنوز هیات جایگاه خویش را پیدا نکرده است
وی به وضعیت هیأت در دوران حاضر پرداخت و اظهار داشت: هنوز هیات جایگاه خویش را پیدا نکرده است که صدمه هایی چون خارج شدن هیات از مسجد، کم رنگ شدن نقش روحانی، تنزل محتوا، جمعیت زدگی و ایجاد حاشیه، نشانه هایی از این مساله است.
مدیر اندیشکده تعلیم و تربیت مرکز مطالعات راهبردی ژرفا با اشاره به اینکه از مسجدکارکردزدایی شده است، خاطرنشان کرد: مسجد در صدر اسلام، خانه خدا و مرکز حکومت و پایگاه مردم بود که در دوران بنی امیه کارکرد آن به بدعت گذاری تبدیل شد و در دوران بنی عباس و بعد از آن هم به مرکز حکومت و نه پایگاه مردم تغییر وضعیت داد، اما در آغاز انقلاب اسلامی مساجد کارکرد خویش را احیا کردند و در دوران کنونی از مسجد کارکردزدایی شده است. اما امیدواریم که در گام دوم انقلاب، مسجد به جایگاه اصلی خود بازگردد.
وی، مبنای مشترک خانواده، هیات و مسجد را رحمت، محبت و ولایت دانست که با کلید واژه «رحم» شروع می شود و سپس اظهار داشت: باید دانست که خانواده هیأت و مسجد وجه مشترک رحم دارند. خصوصیت این رحم از همان رحمت است که شامل طینی و دینی می شود. رحم یک امر در آمیخته در رابطه با رحمان است یعنی ریشه رحم و رحمان یک حقیقت است.
هیات را حلقه واسط مسجد و خانواده با محور ولایت
شاه آبادی از هیأت بعنوان نقطه اتصال نظام رحم طینی با رحم دینی یاد کرد و اظهار داشت: محبت خاندان علیهم السلام و زیارت کردن ایشان در حکم ارتباط با رحم بالاتر را دارد. هیأت و خانواده متکفل یکدیگرند به این معنا که هر کدام تبیین کننده و موید دیگری است. فرهنگ حاکم بر هر دو نهاد از نظر تکوین و تشریع یک چیز است. انسان ها در هیأت رابطه ولایت و ابوت امام نسبت به خودشان را بازگو می کنند.
وی به نسبت خانواده، مسجد و هیات اشاره نمود و هیات را حلقه واسط مسجد و خانواده با محور ولایت برشمرد و خاطرنشان کرد: هیأت برگزار کردن بسیار معنی و مفهوم دارد و هیأت حدواسط فوق العاده است.
مدیر اندیشکده تعلیم و تربیت مرکز مطالعات راهبردی ژرفا به جایگاه ویژه مسجد و ارکان و عناصر آن اشاره نمود و خاطرنشان کرد: مسجد برای خودش ساختاری دارد، باید آنرا دقیق تر بشناسیم، چونکه کارکردهای ویژه ای دارند و شش کارکرد اصلی برای آن ترسیم شده است که عبارتند از: عبادت، تربیت، دعوت، جهاد، وحدت و خدمت.
یک هیأت می تواند یک شهر را متحول کند
وی با اشاره به اینکه یک هیأت می تواند یک شهر را متحول کند یا شمیم محبتش را در یک استان منتشر یا حتی یک کشور را سیراب کند، افزود: در راهبرد تحقق تمدن اسلامی باید هیأت های خانوادگی و مسجدی گسترش یابد. چونکه شروع و ترویج هیأت به بودن آن به صورت خانوادگی است، احیای مجالس و هیأت های خانوادگی گره زدن رحم بدنی به رحم ولایی است.
شاه آبادی ضمن اشاره به کتاب «خانواده ولایی» استاد عابدینی، به آثار و برکات هیأت های خانوادگی اشاره نمود و اظهار داشت: برگزاری هیأت های خانوادگی و خانگی، سبب ولایی شدن خانواده می شود و آثار فراوانی در خانه و خانواده برجای خواهد گذاشت. کسی که در خانواده خویش مجلس عزا یا جشن برای خاندان برپا می نماید، در واقع امام معصوم را به خانه خود دعوت کرده است. کسانی که به مجالس خاندان وارد می شوند، زائر ایشان هستند و وقتی از زائرین حضرت پذیرایی می نماییم از طرف حضرت رحمت زیادی به ما می رسد، چون که حضرات زوارشان را دوست دارند.
هیأت های خانوادگی و مسجدی، راهبرد برای تحقق تمدن اسلامی است
وی اظهار نمود: هیأت یا خانوادگی یا محلی است، این هیأت می تواند در این دو حوزه گسترش یابد تا به رشد برسد، اگر از این دو غفلت کردیم، صدمه جدی خواهد بود.
شاه آبادی اضافه کرد: هیأت های خانوادگی و مسجدی، راهبردی اصلی برای تحقق تمدن اسلامی است که باید تقویت شود. هیات هایی که به دنبال تقویت هویت مستقل از مسجد هستند باید به سمت مسجد هدایت شوند و در غیر این صورت فعالیت آنها محدود شود. خطیبان و مداحان باید به جایگاه خاص مسجد آشنا گردند و همان گونه که قاطبه آنان نسبت خویش را با انقلاب اسلامی مشخص کرده اند، باید نسبت شان را با مسجد هم مشخص کنند. هیات خانوادگی می تواند بزرگ و بزرگ تر شود و ازاین رو ایجاد محل هایی مثل حسینیه مانعی ندارد، اما حسینیه باید نقش و نسبت خویش را با مسجد مشخص نماید، مثلاً در هنگام نماز و برنامه های مسجد، مردم را به مسجد دعوت کنند. در خیلی از مناطق کشور تعداد زیادی حسینیه فعال وجود دارد؛ در حالیکه یا مسجدی نیست و یا مسجد متروکه شده است، جریان تبدیل حسینیه ها به مساجد، از نتایج فهم دقیق نسبت هیات و مسجد است. بنابراین، هیأت باید به مسجد برگردد.
این سلسله نشست ها با مبحث «سیاستگذاری و برنامه ریزی فرهنگی در مبحث هیأت و آیین های مذهبی» توسط اندیشکده هیأت و آیین های مذهبی برگزار می گردد.
منبع: جاویدانی
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب