یادداشت؛
تفکر به شیوه تکنیک شش کلاه فکری ادوارد دوبونو
جاویدانی: شش کلاه فکری دوبونو به ما این امکان را می دهد که به فکر خود مسلط شویم و تنها چیزهایی را که می خواهیم، فراخوانیم.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه- سید محمود کمال آرا*
فهم عقاید دیگران همراه با تمرکز و کنترل اندیشه می تواند داشتن ذهن باز نسبت به جهان بینی های متعدد را برای اندیشه ورزان تقویت کند. انعطاف پذیری نسبت به اندیشه ها و عقاید، توانایی در طرح سوال هماهنگ و متناسب با مبحث اندیشه ورزی را فراهم خواهد نمود. اندیشه ورز با عنایت به سه عنصر اصلی آگاه شدن، آگاه ماندن و آگاه کردن، ایده هایی جدیدی در حل خلاقانه مسایل برای خود و جامعه اندیشه ورز اش می آفریند. این ها کانون متفکرانه ای است که اندیشه ورز را هنگام روبرو شدن با مسائل دشوار هدایت می کند. اندیشه ورز زمانی میتواند در ارزیابی استدلال ها منصفانه عمل کند که هنگام مواجه با تعصبش صداقت را پیشه گرفته و از پیش داوری، شرطی شدگی، خودگرایی یا گروه گرایی خویش بپرهیزد. توانایی در استدلال کردن توام با احتیاط در قضاوت و اشتیاق در بازبینی و اصلاح نگرش ها، اندیشه ورز را در فرماندهی میدان اندیشگاه، یاری می کند. تمامی کانون های اندیشه ی یاد شده زمانی با مداومت و ایستایی همراه می باشد که اندیشه ورز، پشتکار در کسب اطلاعات مرتبط را در صدر اقدامات خود گنجانده باشد.
فرماندهی میدان اندیشه با ادوارد دوبونو
او ذهن آدم را جادو می کند. این را آیزاک آسیموف دربارة ادوارد دوبونو می گوید و ادامه می دهد که: «خواندن آثار او سبب می شود آدم حتی به فکر کردنش هم فکر کند و به کشف حقایقی بپردازد که البته از قبل هم جلوی چشمش بوده اما آنها را نمی دیده است.»
شیوة کار دوبونو با شش کلاهی رنگی معرفی اش این است که رنگ سیاه را منفی می بیند، قرمز را عاطفی می داند، سبز را زاویه دهی و نوآوری می خواند، به رنگ زرد خوشبینانه و مثبت می نگرد، به آبی وظیفه مدیریت و تغییر کلاه ها در جلسه را می دهد و تلاش می کند نگرش افراد را با جابجایی کلاه تغییر دهد هر چند که همان افراد امکان دارد با تغییر کلاه هنوز بر سر موضع خود باشند که وظیفه کلاه آبی این است که مدیریت کند و در نهایت دوبونو رنگ سفید را استناد علمی و منطقی معرفی می کند.
به این ترتیب است که مسائل بسیار ساده ای طرح می کند و از مخاطبش می خواهد به چاره این مسأله ها فکر کند. آن وقت، خودش وارد صحنه می شود و ضمن همراهی با مخاطبش در طول مسیر حل مسأله، پایه های فکری مخاطبش را نقد می کند. وی در لابه لای حرف هایش نکات کاربردی و بسیار مهمی را دربارة مهارت تفکر به مخاطب آموزش می دهد.
او در نشان دادن نحوه عملکرد مغز انسان از مثال ها و استعاره های فراوانی استفاده می نماید و مغز انسان را نوعی سیستم اطلاعاتی می داند که خویش را سازماندهی می کند به این معنا که همان گونه که قطرات باران بعد از فرو افتادن راه خویش را به سمت جوی ها و چاله ها پیدا می کند، اطلاعاتی که به مغز وارد می شود هم با سازماندهی مغز به مسیرهای آشنا هدایت می شود. در نتیجه با روش تفکر سنتی تنها قادریم به نتایجی برسیم که از پیش با اعتقادات و پیش فرض های ذهنی ما هماهنگی دارد. دوبونو این روش فکر کردن را مانعی بر سر راه کشف ایده های نو می داند و اعتقاد دارد مغز انسان توانایی بیشتری برای تعریف و درک تجربیات خود دارد. روشی که دوبونو پیشنهاد می دهد، تفکر جانبی است.
شاید بتوان گفت به مرور زمان افرادی که از این تکنیک استفاده می نمایند نسبت به آن شرطی شده و ناخودآگاه قادر می شوند به سرعت سبک فکری، نقش، زاویه دید و نگرش خویش را تغییر دهند. شش کلاه فکری دوبونو به ما این امکان را می دهد که به فکر خود مسلط شویم و تنها چیزهایی را که می خواهیم، فراخوانیم. از سوی دیگر بدین وسیله میتوان افراد را در جلسات و نشست ها از مسیر عادیشان بیرون کشید تا درباره مبحث مورد نظر به نوع دیگری بیندیشند.
تفکر، مبحث اصلی تفکرات دوبونو است. در طول سال های آموزش به یک دانش آموز یا دانشجو، آگاهی ها و اطلاعات زیادی عرضه شده، ولی میتوان اظهار داشت که دربارة اصول فکر کردن، هیچ آموزش مستقیمی به او عرضه کرده نمی گردد. دوبونو در آثارش تفکر را بعنوان یک مهارت، آموزش می دهد.
ادواردو دوبونو تکنیک شش کلاه فکری رادر آنالیز و تحلیل و مسیر دهی به اندیشه ها معرفی کرده است. او اندیشه های مبتنی بر شش کلاه فکری را؛ در اندیشه سفید: گرد آوری اطلاعات موجود، دراندیشه سبز: برای اکتشافات بیشتر و عرضه چاره جایگزین و برای توسعه بیشتر راهکارهای مفید تر و انجام یک گزینه، در اندیشه زرد: برای ارزیابی منافع و کارایی هر یک از طریق حل ها، در اندیشه سیاه: برای ارزیابی کاستی ها و خطرات هر یک از طریق حل ها، در اندیشه آبی: برای چکیده کردن و ارزیابی آنچه تا کنون بدست آمده است و در اندیشه قرمز: برای پی بردن به احساسات نسبت به نتیجه بدست آمده معرفی می کند.
گفتنی است ادوارد دوبونو در سال ۱۹۳۳ در مالت به دنیا آمد و در کالج سنت ادوارد و دانشگاه سلطنتی مالت در رشتة پزشکی تحصیل کرد. مدتی بعد، به دریافت دانشنامة دکترا از دانشگاه کمبریج نائل شد و بعد از آن در دانشگاه های آکسفورد، کمبریج و هاروارد به تدریس پرداخت. او وسیع ترین برنامه های آموزشی را برای آموختن مفهوم تفکر در مدرسه ها و دانشگاه ها عرضه کرد و اتحادیة پژوهشی شناخت را بنیان نهاد که حال خیلی از شرکتهای مهم جهان را در بر می گیرد.
*بنیان گذار مرکز مشترک اندیشه ورزی اکو
منبع: جاویدانی
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب