بزرگ شدن در آتش نوجوانان امروز را با زندگی در جنگ آشنا می کند
به گزارش جاویدانی، اصغر فکور اظهار داشت: این اثر تصویری ملموس از سالیان جنگ تحمیلی عرضه می کند و به نوجوان امروز فرصتی می دهد که با شرایط دشوار آن دوران همذات پنداری کند.
به گزارش جاویدانی به نقل از مهر، نشست رونمایی و نقد و بررسی کتاب «بزرگ شدن در آتش» با حضور اصغر فکور؛ کارشناس ادبی، یوسف قوجق؛ نویسنده اثر، سید سجاد موسوی روز دوشنبه ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ در کافه کتاب فرهنگسرای خاوران برگزار گردید.
در ابتدای این نشست، اصغر فکور با اشاره به جایگاه یوسف قوجق در ادبیات داستانی کشور اظهار نمود: آقای قوجق یکی از نویسندگان شناخته شده هستند که سال ها در عرصه ادبیات داستانی فعالیت نموده اند و تسلط علمی و عملی او در این مورد سبب شده آثار گوناگونی در ژانر نوجوان خلق کنند. کتاب «بزرگ شدن در آتش» ادامه همین مسیر است و توانسته فضایی تازه برای آشنایی نوجوانان با سالیان جنگ ایجاد نماید.
وی اضافه کرد: این کتاب، داستان نوجوانی به نام علی اکبر را روایت می کند که در یکی از روستاهای جنوب کشور زندگی می کند. خانواده او با مشکلات ناشی از جنگ تحمیلی روبه رو می شوند و در ادامه مسیر زندگی شان به تهران مهاجرت می کنند. بخش قابل توجهی از روایت به حوادثی اختصاص دارد که علی اکبر و دوستانش در این راه تجربه می کنند و در نهایت شهادت دو تن از دوستان او نقطه عطفی در داستان است.
فکور تاکید کرد: یکی از خصوصیت های قابل توجه این کتاب، بازآفرینی فضای جنگ برای نسلی است که هیچ تجربه مستقیمی از آن سال ها ندارد. نوجوانان دهه هشتاد و نود در این اثر می توانند تصویری از زندگی هم سالان خود در روزگار جنگ به دست بیاورند. این موضوع موجب می شود کتاب بعنوان یک منبع روایی و ادبی، اهمیت ویژه ای برای نوجوان امروز پیدا کند. فضای گرم و صمیمی اثر امکان همذات پنداری نوجوانان را بیشتر می کند و آنها را به درکی ملموس تر از زندگی در وضعیت جنگی می رساند.
او در ادامه سخنانش به برخی نکات انتقادی اشاره نمود و اظهار داشت: در قسمتهایی از کتاب، استفاده از برخی کلمات یا توصیف ها می تواند ذهن مخاطب را گرفتار تغییر مسیر کند. بعنوان نمونه، در جایی از متن به وقوع ناگهانی جنگ اشاره شده است. استفاده از واژه ناگهانی شاید برای یک روایت نوجوانانه ساده باشد، اما می تواند موجب برداشت های متفاوتی از جانب مخاطب شود. بهتر است در چنین قسمتهایی از واژه هایی مانند حمله یا یورش دشمن استفاده گردد تا هم به حقیقت نزدیک تر باشد و هم از نظر بار معنایی با فضای جنگ هماهنگ تر جلوه کند.
این کارشناس اضافه کرد: نمونه دیگری که می توان به آن اشاره نمود، مبحث حملات موشکی است. در قسمتی از داستان، صحنه ای از برخورد موشک به یک مرغداری روایت می شود، در صورتیکه بنا بر حقیقت های تاریخی، در آغاز جنگ تحمیلی عراق از موشک باران استفاده نمی کرد و حملات محدود به توپخانه و خمپاره بود. چنین جزئیاتی ممکنست برای مخاطب نوجوان شائبه بوجود آورد و ضروری است در ویراست های بعدی مورد بازنگری قرار گیرد.
این کارشناس ادبی به مبحث تشکیل لشکر محمد رسول الله در داستان نیز اشاره نمود و توضیح داد: در قسمت دیگری از کتاب زمانی که خانواده علی اکبر به تهران مهاجرت می کنند، پیرمردی در رابطه با تشکیل لشکر محمد رسول الله سخن می گوید. این در شرایطی است که به لحاظ تاریخی، تشکیل این لشکر در ارتباط با سال ۱۳۶۱ است و در سالیان ابتدایی جنگ هنوز چنین اتفاقی رخ نداده بود. به نظر می آید این گونه اشارات نیازمند بازبینی و هماهنگی بیشتر با تقویم تاریخی جنگ باشند.
فکور در رابطه با ساختار اثر نیز نکاتی را بیان کرد و اظهار داشت: از نظر فرم و ساختار، کتاب ظرفیتهای قابل توجهی دارد، اما در تعدادی بخش ها می توانست انسجام بیشتری داشته باشد. به عنوان نمونه، فصل بندی های کتاب اگر با دقت بیشتری طراحی می شد و پیوستگی زمانی و مکانی بیشتری میان بخش ها برقرار می شد، مخاطب نوجوان ارتباط روان تری با متن برقرار می کرد.
او اضافه کرد: گاهی فصل ها با تیترهایی چون علی اکبر در خاکریز یا یاسر بیدار می شود شروع می شوند. این سبک می تواند جذاب باشد، اما اگر ارتباط منطقی تر و خطی تری میان این فصل ها وجود داشت، به درک بهتر روند داستان کمک می کرد.
یکی دیگر از نکات مورد توجه فکور، نگاه نویسنده به شخصیت پردازی بود. او اظهار داشت: این کتاب بشکل متداول به دنبال قهرمان سازی فردی نیست. در حقیقت هیچ شخصیت واحدی بعنوان قهرمان مطلق معرفی نمی گردد. بلکه همه شخصیت ها در کنار هم حرکت می کنند و هرکدام سهمی در روایت دارند. همین خصوصیت موجب می شود که نوجوان امروز که به دنبال شناخت تعدادی از تاریخ است، احساس نزدیکی بیشتری به شخصیت ها پیدا کند.
وی اضافه کرد: این نگاه مانع از آن می شود که مخاطب انتظار داشته باشد صرفا یک شخصیت خاص به قهرمان تبدیل گردد یا تنها با شهادت یک فرد به اوج برسد. در عوض، روایت نشان میدهد که همه شخصیت ها در یک مسیر مشترک و با انگیزه های مشابه حضور دارند.
فکور با وجود بیان برخی نکات انتقادی، بر نقاط قوت اثر تاکید کرد و اظهار داشت: این کتاب توانسته روح نوجوان را به خوبی بازتاب دهد. فضای داستان آمیخته با محبت، دوستی و همبستگی است و می تواند برای نوجوانان محبوبیت زیادی داشته باشد. به همین دلیل، سفارش می کنم نوجوانان حتما این اثر را بخوانند.
او افزود: نویسنده توانسته از عشق و عاطفه در کنار فضای جنگ استفاده نماید و این ترکیب به داستان حال وهوای متفاوتی بخشیده است. همین خصوصیت سبب می شود نوجوانانی که شاید با فضای خشن جنگ ارتباطی نداشته باشند، بتوانند از زاویه ای انسانی تر به آن نگاه کنند.
معصومیت در این کتاب یک مسئله است
در ادامه نشست نقد و بررسی کتاب، یوسف قوجق نویسنده اثر، با ابراز خرسندی از حضور در جمع مخاطبان اظهار داشت: خوشحال هستم که فرصتی برقرار شد که با مخاطبان کتاب از نزدیک آشنا شوم. همینطور لازم می دانم به مسئولان فرهنگی، ناشر این اثر و همه دوستان حاضر تبریک بگویم. برای من بازخورد مخاطب اهمیت ویژه ای دارد و ترجیح می دهم بیشتر از هر چیز از نظرات خوانندگان بشنوم، برای اینکه این بازخوردها علاوه بر ایجاد انگیزه، می تواند در بهبود آثار بعدی ام نقش داشته باشد.
قوجق با اشاره به سابقه نویسندگی خود اظهار نمود: تابحال حدود ۴۰ تا ۴۵ عنوان کتاب در عرصه های مختلف کودک و نوجوان منتشر نموده ام و همیشه کوشیده ام در آثارم به نیاز و علاقه مخاطب توجه داشته باشم. جامعه امروز با کاهش میزان کتاب خوانی روبه روست و بنابراین لازم است نوجوانان بیشتر از پیش با کتاب آشنا گردند و مطالعه را به قسمتی از زندگی خود تبدیل کنند.
وی در قسمت دیگری از سخنان خود به ساختار و محتوای رمان پرداخت و اظهار داشت: یکی از عناوینی که در این کتاب مطرح شده، مسأله معصومیت است. در قسمت نخستین قصه، بمباران یک مرغداری به تصویر کشیده می شود. این مرغ ها نمادی از معصومیت هستند و نابودی آنها شروع فروپاشی زندگی خانواده در داستان است. در حقیقت تلاش داشتم از این نماد برای نشان دادن لطمه پذیری و از دست رفتن آرامش یک خانواده بهره ببرم.
این نویسنده همینطور در رابطه با روند ایجاد شخصیت اصلی توضیح داد: بلوغ فکری علی اکبر، نوجوان قصه، برایم اهمیت داشت. او ابتدا دانش آموزی علاقمند به نوشتن و یادداشت برداری است، اما با ورود به تهران و مواجهه با حوادث، بتدریج به پختگی فکری می رسد. این سیر تدریجی رشد، به مخاطب نوجوان امکان می دهد با شخصیت همزادپنداری کند و تجربه ای ملموس از شرایط جنگ را درک نماید.
قوجق تاکید کرد: در نگارش این اثر به دنبال قهرمان سازی نبودم. علی اکبر شخصیتی خاکستری دارد؛ او هم ترس را تجربه می کند و هم در موقعیت هایی شجاعت نشان میدهد. این ترکیب موجب می شود مخاطب شخصیت را واقعی تر ببیند. حتی در شخصیت شیرعلی نیز که پدر خانواده است، تلاش کردم وجه انسانی و عاطفی او بعنوان پدری نگران و مراقب فرزندانش به خوبی نشان داده شود.
وی با اشاره به نگاه کلی خود در خلق داستان اظهار داشت: این کتاب برای نوجوانان نوشته شده تا ضمن آشنایی با فضای دفاع مقدس، بتوانند با شخصیت ها همراه شوند و درک کنند که امنیت امروز کشور به آسانی به دست نیامده است. هر عملیات و هر خاکریز یادآور سختی ها و فداکاری هایی است که نباید فراموش شود. امیدوارم نوجوانان با مطالعه این کتاب به اهمیت تاریخ معاصر و ارزش تلاش رزمندگان پی ببرند.
قوجق در آخر بار دیگر بر جایگاه مخاطب در فرایند نویسندگی خود تاکید کرد و اظهار داشت: بازخورد خوانندگان، بخصوص نوجوانان، نه فقط مرا تشویق و تشویق می کند، بلکه سبب می شود در آثار بعدی دقت بیشتری در پرداخت جزئیات و رفع کمبودها داشته باشم. امیدوارم این ارتباط دوسویه میان نویسنده و مخاطب همچنان ادامه داشته باشد.
به طور خلاصه در قسمتی از داستان، صحنه ای از برخورد موشک به یک مرغداری روایت می شود، در صورتی که بنا بر حقیقت های تاریخی، در آغاز جنگ تحمیلی عراق از موشک باران استفاده نمی کرد و حملات محدود به توپخانه و خمپاره بود. این کارشناس ادبی به مبحث تشکیل لشکر محمد رسول الله در داستان هم اشاره نمود و توضیح داد: در بخش دیگری از کتاب زمانیکه خانواده علی اکبر به تهران مهاجرت می کنند، پیرمردی در ارتباط با تشکیل لشکر محمد رسول الله سخن می گوید. همچنین لازم می دانم به مسؤلان فرهنگی، ناشر این اثر و همه دوستان حاضر تبریک بگویم.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب