چرا نذری دادن از سوی برخی زیر سوال برده می شود؟
جاویدانی: نذری دادن سالها است كه با فرهنگ ما عجین شده و بخشی از خاطرات و باورهای ما را تشكلیل می دهد اما مدتی است كه به خاطر برخی مسائل اقتصادی و شرایط مالی نه چندان خوبی كه برای بعضی از اقشار جامعه به وجود آمده است و شاید به خاطر جریان های بدون تفكری كه صرفا برای زیر سوال بردن اندیشه های مذهبی در شبكه های اجتماعی رونق گرفته است، این رسم و آیین سنتی و مذهبی از جانب عده ای زیر سوال برده می گردد.
در همین راستا سعی شده است كه در این گزارش با نگاهی به آیین سایرادیان آسمانی به این مورد اشاره شود كه نذری دادن فقط برای دین اسلام نیست بلكه در ادیان دیگرهمچون مسیحیت، و یهود و زرتشت این آیین سنتی و دینی نذری دادن وجود دارد.
نذر و نذری دادن یكی از مراسم های مذهبی است كه در تمام ادیان الهی به آن اشاره شده و مردم جهان با آن آشنایی دارند. توسل جستن برای رفع بلا، دفع مصیبت و جلب منفعت در بین همه اقوام است و هر كسی می كوشید تا فضل و رحمت و محبت الهی را به شكلی به سمت خود جلب نماید. دین اسلام، مسیحیت، یهود، زدتشت و... همگی به فلسفه نذر و نذری دادن اشاره ای داشته اند. در جامعه ما هم افراد برای به دست آوردن حاجات خود نیت نذرهای مختلفی را می كنند.
چرایی نذری دادن
به گزارش جاویدانی به نقل از ایسنا، در روزهای ماه محرم و صفر و در كل در اعیاد و عزادرای هایی كه در كشور وجود دارد افراد در صدد هستند به اشكال مختلف ارادت خویش را با خاندان خاندان عصمت وطهارت (ع) نشان بدهند كه یكی از این راه ها نذر كردن و نذری دادن است.
یكی از اصطلاحات قرآنی "نذر" است و طبق مفاهیم قرآنی مردم برای دست یابی به اهداف گوناگونی نذر می كنند و انگیزه های زیادی، افراد را به این عمل می كشاند. با نگاهی به مفاهیم قرآنی متوجه می شویم كه نذری دارای پیشینه تاریخی است و در بین اقوام قبل از اسلام هم رواج داشته است.
از آیه ۲۶ سوره مریم می توان فهمید كه در گذشته هم افراد برای رهایی و فرار از تنگناهای اجتماعی از نذر بهره می گرفتند. همینطور از آیه ۷ سوره انسان این معنا به دست می آید كه اشخاص برای شفای بیماران و درمان آنان به نذر متوسل می شدند.
نذر در لغت به معنای ملزم ساختن خود برای انجام كاری است كه از قبل الزامی بر انجام آن نبوده، فرد با نذر كردن خویش را ملزم به انجام كاری می كند كه از قبل تكلیفی برای انجام آن نداشته است. اما به محض اینكه فرد نیت نذر را كرد باید به آن وفا كند و در صدد انجام آن عمل برآید.
نذر به دو صورت انجام می شود؛ یكی نذر مشروط و دیگری نذر مطلق است. «نذر مشروط» به این مفهوم است كه شخص به خاطر انجام دادن كار نیك و یا اجتناب از كار نادرست، آن را بر خود واجب می كند تا در نتیجه آن، خداوند متعال حاجت او را برآورد. این نذر در میان مردم متدوال است و افراد زیادی نذر می كنند كه مثلا اگر در یك كاری كه دارم به موفقیت برسم به فقیری كمك كنم و یا اینكه در راه خداوند اطعامی داشته باشم.
اما «نذر مطلق» به مفهوم نذری است كه هیچ قید و شرطی در آن مطرح نیست؛ یعنی فرد بدون اینكه خواسته ای داشته باشد نذر می كند مثلا با خود می گوید؛ من برای خدا نذر می كنم كه نماز شب بخوانم.
خداوند در آیه ۳۵ سوره آل عمران می فرماید: " كه همسر عمران با خود نذر می كند تا فرزندش را برای خدمت در راه خدا آزاد كند و خداوند نذرش را پذیرفت و آن زن مومن، فرزندش
مریم(س) را به خدمت خانه خدا فرستاد. " این یكی از مثال های قرآنی است كه به فلسفه نذر در دین مسحیت اشاره دارد.
نذر از نظر حضرت مریم(س) و یهودیان، امری مطلوب و معروف بوده. حضرت مریم(س) و سایر یهودیان هم عصر وی به نذر اعتقاد داشته و برپایه آن عمل می كردند، البته نذری كه در آن عصر متداول بود، اشكال گوناگونی داشت كه از آن جمله می توان به نذر سكوت اشاره نمود. شاید بتوان اظهار داشت كه بعضی از احكام كه حضرت یعقوب(ع) برای رسیدن به مقاصد برخود واجب یا حرام كرده بود، از باب نذر بوده است.
از این رو خداوند در تعرض به مسیحیان از احكام و قوانین الزامی سخن می گوید كه مسیحیان بعنوان رهبانیت برای خود وضع كرده بودند تا با توسل به این احكام و قوانین در جلب فضل و عنایت الهی بكوشند.
نذر در بین مردم جاهلیت و قبل از اسلام در میان كشورهای عربی هم یك امری متداول و رایج بوده است.
در روایات اسلامی درباره شان نزول سوره انسان آمده است كه امیرمومنان علی(ع) و حضرت فاطمه(س) و فضه برای شفای بیماری امام حسن (ع) و امام حسین(ع) به پیشنهاد پیامبر(ص) نذر روزه كردند.
امام صادق(ع) در روایتی كه در شان نزول همین آیه «یوفون بالنذر» آمده فرمودند: "هنگامی كه امام حسن(ع) و امام حسین(ع) مریض بودند، روزی پیامبر خدا(ص) به ملاقات آنها آمد و به حضرت علی(ع) فرمودند: خوب است جهت سلامتی فرزندانت نذر كنی. حضرت علی(ع) فرمود: من نذر می كنم، چنانچه این دو بهبود یابند، سه روز را به جهت تشكر از خداوند روزه بگیرم. سپس حضرت فاطمه(س) و همینطور فضه، همین نذر را تكرار كردند و خدای متعال لباس عافیت را به اندام آن دو امام پوشاند و ایشان هم روزه گرفتند. "
نذری در زرتشت هم مفهومی دارد، بهترین شیوه پیشكش مینوی (نذر كردن) در بینش زرتشت، انجام كار نیك است. آشكار است كه هركس هنر و توانایی ویژه ای دارد، بر او شایشته است تا بخشی دارایی خویش مانند (هنر، دانش، ثروت، سخن) را به نیازمندان هم برساند. انسان دربخش های گوناگون مادی و مینوی نیازهایی دارد، ازاین رو همه به گونه ای نیازمندند. در برابرآن هرانسانی هم توانمندی های مادی و مینوی گوناگونی دارد كه برخی برتر و بیشتر از دیگران است.
چنانچه بخشی از اینگونه توانمندی به ریخت (شكل) مجانی به نیازمندان رسانده شود، بهترین شیوه پیشكشی (نذر) خواهد بود. كسی كه بنیادهایی مانند بیمارستان و آموزشگاه رابنا می گذارد، بابرپایی جشن هایی مانند «گاهنبار» با دهش خویش خوراك و پوشاك را برای همه فراهم می آورد، آنكه دانشی دارد و آموخته های خود رابرای بهزیستی و رستگاری دیگران به آنان آموزش می دهد.
دیگری كه با راهنمایی خود مشكلی را از پیش روی نیازمندی بر می دارد. سخنرانی كه گفته های نیك و سازنده را به مردم بیان می كند. نویسنده ای كه با خامه (قلم) خویش پیام بهزیستی را بازگو می كند. آنكه با پاك نگهداشتن آب، خاك، هوا و آتش محیط زندگی را برای همه سالم نگه می دارد و همه كسانی كه با سفارش زرتشت، خوشبختی خویش را در خرسندی دیگران احساس می كنند. (اوشتا. اَهمایی. یَهمایی، اوشتا. كَهمایی. چیت) نذر و پیشكشی خویش را به خوبی ادا كرده اند...تا توانی به جهان خدمت محتاجان كن...به دمی یا درمی یا قلمی یا قدمی.
اهداف و انگیزه های نذر
نذر می تواند به انگیزه ها و اهداف گوناگونی صورت بگیرد همچون آنها: رسیدن به مطلوب و برآورده شدن حاجت، تقید به بندگی خدا و تلاش در جهت رسیدن به مقام قرب ربوبی، تقویت انگیزش در جهت سیر و سلوك معنوی، نجات از مصائب و رویدادهای سخت.
بنابراین، می توان نذر را برای حل مشكلات و رهایی از مصیبت ها و همینطور دست یابی به اموری خاص به كار گرفت. نذر در حقیقت نوعی توسل و وسیله جستن برای رسیدن به فضل الهی و
تقرب به خداوند است. نذر بعنوان وسیله تقرب و جلب محبت الهی مورد تایید شریعت اسلامی و آموزه های قرآنی هم قرار گرفته است.
منابع:
لسان العرب، ابن منظور، ج۱۴، ذیل واژه نذر؛ و هم مفردات الفاظ قرآن كریم، ص۷۹۷
جواهر الكلام، ج۳۵، ص۳۵۶
تفسیر كبیر، فخر رازی، ج ۱۰، ص ۷۴۶ و هم مجمع البیان، ج ۹ و ۱۰، ص ۶۱۱؛ انوار التنزیل، بیضاوی، ج ۴، ص ۶۷۴؛ الكشاف، زمخشری، ج ۴، ص ۶۷۰
میزان الحكمه، ج ۱۰، ص ۴۸
مائده، آیه ۳۵
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب