در برنامه تلویزیونی شب شعر صورت گرفت؛
بحث و چالش بر سر ریشه قالب شعری سه گانی
به گزارش جاویدانی برنامه دیشب شب شعر كه از شبكه چهار سیما پخش گردید، به محملی برای بحث و چالش درباره قالب شعر كوتاه سه گانی و ریشه تاریخی آن تبدیل شد.
به گزارش جاویدانی به نقل از مهر، پانزدهمین برنامه تلویزیونی «شب شعر» با مبحث فراز و نشیب قالب های شعری (رباعی، دوبیتی و سه گانی) دوشنبه شب ۲۴ دی با میزبانی محمود اكرامی فر و حضور علیرضا فولادی شاعر و استاد دانشگاه كاشان و محمدرضا تقی دخت شاعر و پژوهشگر از آنتن شبكه چهار سیما پخش گردید. در ابتدا، فولادی درباره جایگاه شعر كوتاه در شعر معاصر ایران اظهار داشت: ما باید ببینیم می خواهیم با چه گفتمانی شعر بگوییم. كسی كه می خواهد حكمت بگوید، به شعر كوتاه رو می آورد. ادبیات و شعر معاصر ما تحت تأثیر ژورنالیسم به وجود آمد. در یكی دو دهه اخیر فناوری اینترنت، همان تأثیری را كه روزنامه ها در تولید ژانرهای جدید داشتند، روی تولید شعر كوتاه گذاشت. از دهه ۸۰ شعر كوتاه گسترش پیدا كرده و به سمت قالب های كلاسیك بیشتر تمایل پیدا شده و اینها همه به علت نیاز است. تقی دخت هم درباره تفاوت رباعی و دوبیتی اظهار داشت: قالب دوبیتی مانند رباعی چندان قالب رسمی نبوده و در حقیقت برای ادبیات عامه است. دایره مطالبی كه در رباعی گفته شده بسیار گسترده است. رباعی كه اوج آنرا در خیام می بینیم، در همه دوره ها وجود داشته است. فولادی درباره رباعیات خیام اظهار داشت: در رباعی پردازی كسی به بزرگی خیام نیامده است. چون خیام تمام اصول رباعی بخصوص قسمت گفتمان حكمی را در رباعی اجرا كرده و تعریف رباعی با عنایت به رباعیات خیام درست شده است. وی درباره قالب سه گانی كه توسط او ابداع شده، اظهار داشت: ما از آغاز كار در مورد سه گانی، تلاش كردیم دو گفتمان اصالت و هویت دائما در آن وجود داشته باشد. اصالت یعنی شعر ریشه و كهن الگو داشته باشد. گفتمان هویت یعنی اینكه شعر در چارچوب سه گانی باشد. ما دوست داریم سه گانی هم به سمت جلو برود و هم ریشه اش مشخص باشد. ریشه اش در فرهنگ عامه ما مثل خشتی ها و خسروانی ها هست. تفاوتش در این است كه با عنایت به عدم توفیق آن قالب ها، دستگاهی بوجود آمد كه فرم مكانیزه نشود و هر وزنی خواستیم به كار ببریم اما ضربه را بزنیم و گفتمان حكمی را كه برای شعر رسمی است رعایت نماییم. در ادامه این برنامه، حسن روشان شاعر و استاد دانشگاه از خراسان شمالی بعنوان میهمان تلفنی روی خط آمد درباره سه گانی و پیشینه آن در ادبیات خراسان اظهار داشت: سه خشتی های ما شعر سه مصراعی و حجایی ادبی است. پیشینه این شعر به خسروانی های ایران باستان بر می گردد. سه خشتی ها تجربه زیستی كرمانژهای خراسان هستند. تقی دخت هم شهرتی را كه قالب سه گانی در كوتاه زمان پیدا كرد، از عوامل بحث برانگیز بودن آن برشمرد و از فولادی در مورد كاركرد زبانی سه گانی پرسید. فولادی در پاسخ اظهار داشت: بوطیقا تمام شده نیست و ما هنوز در مرحله تكامل هستیم. در ذهن من یك سه گانه بوطیقا هست. با سه گانی سد بوجود آمده برای نوآوری ها شكست و انرژی ها آزاد شد و رباعی به سه گانی تبدیل شد. سه گانی، مقابل سه خشتی نیست بلكه از یك خانواده هستند. روشان در مخالفت با فولادی اظهار داشت: نمی گردد یك قالب را دو بار خلق كرد. می توانیم بگوییم آقای فولادی از ظرفیت سه خشتی استفاده كردند و آنرا امروزی كرده اند و ما از آقای دكتر ممنونیم كه یك قالب كمتر شناخته شده كرمانژهای خراسان را در زبان مدرن آورده اند اما توقع داریم در مورد ریشه های سه گانی كه سه خشتی است، پنهان كاری نكنند. فولادی در پاسخ اظهار داشت: من نگفته ام سه گانی را خلق كرده ام. ابداع یعنی نوآوری، یعنی اضافه كردن فرم یا محتوا بر فرم ها و محتواهای گذشته. به نظر من سه گانی ۹۰ درصد نو است. اینكه چرا آن قدر رونق گرفت، خواست خدا بوده است. آیا این كار كوچكی است كه چیزی را از یك خرده فرهنگ وارد فرهنگ بزرگتر كنیم؟ وی در مورد تفاوت سه گانی و هایكو اظهار داشت: تمام حرف سه گانی مقابل هایكو این است كه فقط تصویر نباشد. سه گانی دید اشراقی دارد و از تصویر معنا تولید می كند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب