در یك نشست بررسی شد؛
پدیده دیوارنگاری در ایران و ارتباطش با انقلاب اسلامی
جاویدانی: در نشست تخصصی از نقاشی دیواری تا رسانه های محیطی بعد از انقلاب پدیده دیوارنگاری در ایران و ارتباطش با انقلاب اسلامی مورد بحث و گفتگو قرار گرفت.
به گزارش جاویدانی به نقل از مهر، نشست تخصصی «از نقاشی دیواری تا رسانه های محیطی بعد از انقلاب» به مناسبت چهل وسومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، با حضور نظام الدین امامی فر (عضو هیأت علمی گروه ارتباط تصویری دانشگاه شاهد)، فرزانه فرشیدنیک (عضو هیأت علمی گروه هنرهای تجسمی و سنتی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات) با دبیری محمدرضا وحیدزاده (دبیر کارگروه مطالعات هنری و ادبی انقلاب اسلامی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی) بصورت برخط اجرا شد.
در بخش اول این برنامه نظام الدین امامی فر به بررسی دیوارنگاری شهری با تاکید بر لزوم بازسازی و استمرار طراحی چهره شهیدان بر دیوارهای شهر متناسب با تحولات روز، پرداخت و اذعان کرد: بحث دیوارنگاری نهضتی است که شاید بتوان گفت از مکزیک یا آمریکای جنوبی و کشورهای انقلابی شروع شده که بعنوان یک رسانه می تواند پیام ها یا مفاهیمی را منتقل کند. در عصر جدید هم این دیوارها می توانند دستمایه کارهای هنری قرار گیرند و بعنوان یک رسانه یا فضایی که تبلیغات روی آنها انجام می شود، مورد استفاده قرار گیرند. در سال ۹۳ اتفاقی افتاد و دیوارهایی که در سطح شهر بودند، مزین به تصویرنگاری دیواری شدند. این دیوارها تقریباً پس از انقلاب یا در میانه جنگ با عراق، برای پوسترهایی که در زمینه هنر سازمان تبلیغات اسلامی شکل گرفتند و در تیراژ وسیع تولید شدند، مورد استفاده قرار گرفتند. بدین سبب اگر بخواهیم دیوارنگاری شاهدان شهر یا شهدا را بعنوان فضای هنری بررسی نماییم، شاید تأثیرات برخی از تصویرسازی ها یا پوسترهایی که در زمینه هنری سازمان تبلیغات شکل گرفته، شروع کار نقاشی دیواری با موضوع شهدا در دیوارهای تهران و بقیه شهرها باشد.
عضو هیأت علمی دانشگاه شاهد با اعلان اینکه تعریف دیوارنگاری در کشور ما با تعریف آن در کشورهای دیگر، متفاوت می باشد، اضافه کرد: منشأ دیوارنگاری در کشور ما به ویژه در تهران، به دیوارهایی برمی گردد که به سبب معماری ناهمگون شهری چهره شهر را خراب کرده بودند و تصمیم بود که دیگر دیده نشوند. اما در کشورهای دیگر، دیوارهایی به خاطر نقاشی دیواری ایجاد می شود که اثرات هنرمندان را با هر موضوعی که می خواهند بر روی آنها قرار می دهند ولی متأسفانه در کشور ما این فضاها بصورت محدود تولید شده است.
امامی فر با اشاره به رویداد دیوارنگاری دوسالانه سال ۹۳، اشاره کرد: درباب دیوارنگاری ها مسائلی از قبیل مالکیت دوگانه ساختمان ها و دیگر مسائل وجود داشت که در سال ۹۳ طی جلساتی که با حضور بسیاری از اساتید هنر داشتیم، آنرا طرح و سپس با بنیاد شهید درمیان گذاشتیم که ماحصل این تلاش ها، رویدادی تحت عنوان دیوارنگاری دوسالانه با موضوع «شاهدان شهر» بود که طی آن قرار شد اتفاقاتی چون بازسازی دیوارها، نوسازی دیوارها و در نهایت دخالت در طراحی، رخ دهد که مورد آخر، به سبب مقاومت خانواده های شهدا، یکی از سخت ترین کارها بود. خاصیت این رویداد این بود که تصاویر شهدا که قبلاً بصورت گردن به بالا کشیده می شد، بصورت کل پیکره ترسیم شد. هم چنین در این دیوارنگاری ها، به زیبایی شناسی گرافیک محیطی و به مفهومی که می توان به آن رسید هم، توجه شد. این اتفاق به صورتی تأثیر خودرا بر نقاشی دیواری با این مساله در شهرستان ها هم گذاشت. این ماحصل اتفاقاتی بود که در تهران شکل گرفت که جا دارد دامنه تحقیقات خودرا در این خصوص دامنه دارتر نماییم و ببینیم تأثیر دیوارنگاری با این موضوع، چگونه توانست تغییری در شکل اجرائی و ساده انگاری مضامین ما تحت عنوان «اسطوره های شهدا» تولید نماید.
در ادامه فرزانه فرشیدنیک، دیگر سخنران نشست به موضوع «ضرورت تحول رسانه های محیطی در امتداد مبانی نظری انقلاب با تاکید بر بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» پرداخت. وی با تعریفی مختصر از انقلاب به تغییری ناگهانی، سریع، غیرمعمول و شدید در سیستم اجتماعی، قرن بیستم را قرن انقلاب های سیاسی و ایدئولوژیک نامید که شاهد انقلاب اکتبر روسیه، انقلاب چریکی کوبا، انقلاب کمونیستی چین و … بوده است.
او هنر را بازتاب اندیشه و شرایط اجتماعی هر دوره برشمرد و با ارائه توضیحی درباره هنر انقلاب اسلامی، اشاره کرد: هر تحولی در قدرت سیاسی حاکم، بصورت تغییری بنیادین، موجبات بزرگ ترین دگرگونی های فرهنگی و هنری را فراهم می آورد. پس تمامی انقلاب ها تأثیراتی آشکار در هنر بر جای می گذارند. اما در مقایسه با سایر انقلاب های سده اخیر، «انقلاب اسلامی» بعنوان یک پدیده اجتماعی نوظهور در قرن حاضر، دارای ماهیتی متفاوت با سایر انقلاب های اجتماعی مذکور جهان است. انقلاب اسلامی دارای ماهیتی دینی و به تعبیر شهید مطهری: «راهی است که هدف آن، اسلام و ارزش های اسلامی است.» فصل ممیز آن با دیگر انقلاب ها در اسلامی بودن آنست و این تمایز، سبب اهداف، راهبردها و عملکردهایی منحصر به فرد است و «هنر انقلاب اسلامی» مرکب از «هنر» با ماهیت مفهوم زیبایی و «انقلاب اسلامی» با ماهیت دینی و اسلامی است. در حقیقت الگوی هنر انقلاب اسلامی، تحولی محسوس در ماهیت و کارکرد هنر را نشان میدهد که با ایجاد سبکِ خاصی از هنر در امتداد آرمان های انقلاب اسلامی، با الهام از مضامین دینی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ایران به تجلی ایمان، اعتقاد و آگاهی ملت و بازنمود ارزش های اسلامی پرداخته و نقش هدایتگری برای ملت (به سوی عدالت خواهی، آزادی، سبک زندگی اسلامی) را ایفا نموده است.
فرشیدنیک در ادامه به نقش هنر در بیانیه گام دوم انقلاب اشاره نمود و اظهار داشت: بیانیهی «گام دوم انقلاب» در آستانه دههی پنجم حیات انقلاب اسلامی، به مثابه منشوری برای دومین مرحلهی خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازیِ ایران اسلامی، سند چشم انداز دقیق، مبتنی بر آرمان های اسلامی و نقشه راهی برای دستیابی به تمدن نوین اسلامی است که توسط رهبر معظم انقلاب خطاب به ملت ایران منتشر گردید. مطابق این بیانیه، روح تمدن، فرهنگ و هنر است. بدین جهت تحقق کامل تمدن نوین اسلامی از رهگذار فرهنگ و هنر میسر می گردد. اهمیت هنر انقلاب اسلامی در عینیت بخشی به مبانی تمدن نوین اسلامی و مقابله با جنگ نرم در عرصهی روابط بین الملل و چالش یکسان سازیِ فرهنگی است.
به گفته این پژوهشگر حوزه هنر، شاخصه های تمدن اسلامی در تاریخ اسلام عبارت از محوریت قوانینِ قرآنی، خردورزی، علم، اخلاق، مجاهدت در راه خدا، حکومت مردمی، پرهیز از تحجر، ایجاد رفاه عمومی، استقرار عدالت، دوری از اقتصاد مبتنی بر ربا و تکاثر بوده که در بیانیه گام دوم انقلاب و باتوجه به مقتضیات زمان، مولفه های دیگری نیز به آن افروده شده است تا ما در رسانه های محیطی خود آنها را متجلی نماییم.
فرشیدنیک از ابتکار و خلاقیت، توجه به رسانه های مدرن، هنر، سینما، بهبود روابط بین الملل و صدور احکام فقهی متناسب با نیازهای جدید بشری بعنوان مولفه های تمدن نوین اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب یاد کرد و اضافه کرد: در این میان مسلماً رسانه ها همچون رسانه های محیطی، نقشی موثر در تبیین بیانیه گام دوم انقلاب بر عهده دارند. رسانه های محیطی شامل کلیه عناصر تبلیغاتی فیزیکی است که می توان آنرا در فضاهایی که در دسترس مخاطبان است، به اجرا درآورد. این رسانه ها، دارای انواع متنوعی چون بیلبوردها، استندها، تبلیغات ترانزیتی، نمایشگرهای تبلیغاتی و.... هستند که از خاصیت های آنها این است که چون راهی برای ندیدن آن وجود ندارد، مخاطب ناگزیر از دیدن آنست. در حقیقت دیوارها و فضاهای عمومی شهر، همچون ساده ترین و پر مخاطب ترین ابزارهای تبلیغاتی و رسانه های محیطی در انقلاب ها برای تاثیر نهادن بر مردم بوده اند.
منبع: جاویدانی
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب