آیت الله سبحانی:
علم اصول باید به تدریج متحول شود
به گزارش جاویدانی ایسنا/قم مرجع تقلید شیعه اظهار داشت: باید به صورت تدریجی در علم اصول دستكاری شود، چونكه علمی كه در آن دستكاری نشود، می میرد، اما در عین حال نباید آنرا كاملاً از ریشه قطع نماییم.
آیتالله سبحانی شامگاه گذشته در گردهمایی استادان اصول فقه حوزه با عنوان نقش علم اصول در تفسیر قرآن كه در دارالقرآن علامه طباطبایی برگزار شد، با اشاره به واژه «المیزان» در سوره مباركه الرحمان اظهار داشت: قرآن كلمه میزان را در آیات ابتدایی این سوره سه بار تكرار كرده كه حاكی از اهمیت آن است؛ میزان به معنای ترازو است ولی مراد، ترازوی رسمی نیست و قرینه آن رفیع قراردادن آسمان است كه در آیه «والسماء رفعها و وضع المیزان» بیان فرمود.
وی ادامه داد: از میزان، معنای اعمی اراده شده چونكه اگر محاسبه دقیقی صورت نگرفته بود و این نظم نبود وجود آسمان رفیع با این همه ستاره ممكن نبود و آفرینش بر میزان دقیقی استوار شده است.
سبحانی با اشاره به اینكه علم اصول نقش تصدیق قضایای فقهی را بر عهده دارد اضافه كرد: هر علمی برای خود مبادی تصدیقیه دارد كه سبب یقین انسان می شود و علم اصول این كاربرد را دارد.
این مرجع تقلید با اشاره به اینكه تذكره شیخ مفید از مهمترین كتاب اصولی در متقدمین است اضافه كرد: ذریعه هم از سیدمرتضی اصول فقه جامعی است كه توسط این شاگرد مفید نوشته شده است همینطور شاگرد وی شیخ طوسی اصول نوشته و به تدریج علم اصول رشد كرد تا اینكه در قرن دهم اخباریون بر اصولیون غلبه كردند و این علم حالت یقف پیدا كرد.
وی ادامه داد: وقتی مرحوم بهبهانی آمد، تكامل مجدد این علم آغاز شد و تا امروز به جای بالایی رسیده ایم و اخباری حق ندارد آنرا بدعت بنامد.
این مرجع تقلید با اشاره به اینكه اهل سنت اصول شافعی و حنفی دارند خاطرنشان كرد: آنها قواعد اصولی را از فقه می گیرند كه روش حنفی ها است ولی شافعی ها برای اصول، استقلال قائل هستند اما در شیعه هم ملاحظه اجماعات را دارد و هم قواعد اصولی اصالت دارند.
استاد حوزه علمیه با اشاره به نظریه «نهج الحدیث فی اصول الفقه» كه از دوره مرحوم اصفهانی شروع شده، اظهار نمود: آیت الله خویی هم نظر داشت كه نهج الحدیث را ادامه دهد و البته شهید صدر تحولی ایجاد كرد ولی معتقدم تحول اگر ریشه ای باشد و ما را از كتب قدما بیگانه كند مصلحت نیست.
سبحانی بیان كرد: باید به صورت تدریجی در این علم دستكاری شود چونكه علمی كه در آن دستكاری نشود می میرد ولی كاملا هم از ریشه قطع نكنیم.
وی در پیشنهاداتی به استادان علم اصول خاطرنشان كرد: در درجه اول ادله را چهارگانه می دانیم ولی ابوابی در این زمینه نداریم مثلا در باب حجیت ظواهر قرآن بحثی نكرده ایم؛ آقایان می گویند یكی از ادله سنت است ولی آنرا در حجیت خبر واحد خلاصه كرده ایم؛ همینطور بابی باید برای حجیت اجماع داشته باشیم و دیگر اینكه بابی در حجیت عقل هم نداریم در حالیكه باید مستقلا بحث شود بنابراین من بعد اگر مقرر است كتابی بنویسیم باید بابی برای ادله اربعه باز نماییم.
این مرجع تقلید با اشاره به تحول لازم در اصول اظهار داشت: بحث مستقل در حسن و قبح باید صورت بگیرد؛ شیخ انصاری اجمالا در تقریرات دارد ولی در كتب دیگر نیست؛ الان هم حسن و قبح را به معنای مفاسد می دانند در حالیكه شناسایی افعال خداست كه در گرو خیر و شر نیست.
وی ادامه داد: تحول دیگر شناسایی ظنون معتبر در نزد ما و در مقایسه با اهل سنت است و باید موضع آنان در مورد قواعد سبعه كه در نزد ما معتبر نیست بدانیم اگر می خواهیم اصول فقه را به مقام عالی خود برسانیم و قدرت اصول و فقه خویش را به دنیا ثابت نماییم.
سبحانی اضافه كرد: حجیت قول صحابی از دیگر مباحث است چونكه قول صحابی را حجیت می دهند ولی اهل بیت(ع) را بحث نمی كنند.
وی اظهار نمود: امروز در كشورهای مختلف اسلامی تحولی در افكار مردم رخ داده و می خواهند فقهی برپایه مصالح و مفاسد باز كنند و ما هم باید ببینیم مقصود آنان از این مساله چیست؟ یعنی جدا از تحولات علمی دنیا نباشیم و بدانیم چه خبر است.
سبحانی بیان كرد: آیت الله طباطبایی حاشیه بر كفایه نوشته كه مختصر است؛ وی معتقد بود كه هر علمی را باید از مبادی خود آن علم پیش ببریم نه اینكه علمی را از مبادی علم دیگر پیش ببریم.
وی ادامه داد: نظر ایشان به ظواهر قرآن، قطعی بود و نه ظنی برخلاف اینكه در حوزه، ظواهر را ظنی می دانیم كه پائین آوردن مقام قرآن است. ایشان «واو» و «فا» را در قرآن اهمیت می داد و بسیار در این زمینه دقیق بود.
او همینطور بر نامگذاری روزی به نام علم اصول تصریح كرد و اظهار داشت: باید نامه ای به شورایعالی انقلاب فرهنگی نوشته شود و با مساعدت آنان این كار صورت بگیرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب